Maatschappelijke ontwikkelingen in de toekomst (Slot)

Ook de kerk zal eenzaam worden, zal verdrongen worden naar de rand van de samenleving, zal onder zware druk komen te staan, zeker die kerk die onverkort vast wenst te houden aan Gods Woord en Gods geboden. Die geboden worden meer en meer losgelaten. De zonde wordt goedgepraat. Abortus, euthanasie, homofilie, naaktrecreatie en zo zou ik door kunnen gaan, worden beschouwd als volstrekt natuurlijke zaken.

De positie van de kerk van vandaag lijkt steeds meer op die van de kerk van de eerste christenen.

Toen: Een verdwijnend kleine minderheid van een wordende kerk in een heidense omgeving van cultureel geweld, genot en levensgevoel, lijnrecht ingaande tegen de waarden en de waarheid van het Evangelie van kruis en opstanding.

Nu: Een verdwijnende minderheid van een steeds meer verdwijnende kerk in een steeds machtiger wereld van technisch geweld, genotzucht, materialisme en verabsoluteerde ideologieën.

Toen zei de grote wereld: Ach, die secte van de Joden, die zich christenen noemen, verwijnt vanzelf. Maar toen het wat langer duurde dan men verwachtte, bevorderde men dat verdwijningsproces door laster, verdachtmaking, bespotting, boycot en zelfs hete vervolging.

Nu zegt de wereld: Over 25 jaar is de kerk verdwenen. Ze sterft een natuurlijke dood aan verval van krachten en ouderdomskwalen, vooral aan verkalking als gevolg van onderlinge twist en verdeeldheid. En., zouden we er niet aan toe moeten voegen: Ook als gevolg van onzuiverheid in de leer? Maar velen zijn ongeduldig en helpen een handje mee om de kerk aan haar eind te brengen door dood te zwijgen, te belasteren, te boycotten, terug te dringen, te bespotten en te vervolgen.

We hebben de opdracht om de schepping te bewaren en te onderhouden. Daaraan mogen wetenschap, techniek en economie dienstbaar zijn. Maar wanneer wetenschap, techniek en economie alles mogen wat zij kunnen, dan zijn het de grootste vijanden van de mens. Worden deze onder het Woord Gods weggehaald, dan zijn zij een vloek voor de mensheid.

De zondag als de dag des Heeren krijgt het wel heel zwaar te verduren. Was het voor velen al een dag van ontspanning en recreatie, in toenemende mate wordt het een werkdag als alle andere dagen van de week. Vernieuwde produktieprocessen, arbeidstijdverkorting en invoering van arbeidsmethodieken vanuit andere landen, vooral de Verenigde Staten en de scandinavische landen, zullen dat proces versnellen. Was het tot nog toe de ploegendienst die een bedrijf in staat stelde volcontinu door te draaien en waardoor de werknemers eens in de zoveel weken een deel van de zondag moesten werken, thans constateren we een nieuw verschijnsel, die de gehele zondag in een bepaalde cyclus tot een werkdag maakt. Dat is de 4-daagse werkweek, waarin men de ene week werkt van woensdag t/m zaterdag en de volgende week van donderdag tot en met zondag en zo vervolgens. Denkt u niet dat als dat proces zich doorzet, de roep om openstelling van winkels op zondag versterkt zal worden?

Het is juist de ontheiliging van Gods dag die ons met grote zorg zou moeten vervullen voor de toekomst. De Heere betoont in Zijn Woord juist aan de onderhouding van deze dag grote waarde te hechten. Niet in een wettische betrachting daarvan, maar als een dag om bezig te zijn in Zijn dienst en met de zaken van het Koninkrijk Gods en dat geldt niet alleen voor predikanten.

Ik ga niet verder op het probleem van de zondagsarbeid in. Ik verwijs naar een discussienota van de RMU op dat punt.

De vraag rijst: Zijn we gekomen aan het einde van een cultureel tijdperk, een christelijk tijdperk voor ons land ofwel voor geheel het Westen? Of is het einde van de wereld nabij? We weten het niet, God weet het.

Veel mensen hebben geen houvast meer. Krijgen het benauwd, vooral in het volle westen, de Randstad. De dagelijke files op de autowegen geven een gevoel van verstikking, maar ondanks het bumper aan bumper staan wordt de eenzaamheid niet opgeheven.

In het verleden hadden zowel christenen als niet-christenen veelal gemeenschappelijke normen. Ook een heiden was tegen abortus en tegen euthanasie. Dat gemeenschappelijke is weg. Hoe komt dat? Wat is daarvan de oorzaak? Daar zou op zichzelf al veel over te zeggen zijn. De diepste oorzaak is echter dat de mens vervreemd is van God. De marxistische analyse dat de moderne mens vervreemd is van zichzelf, van zijn naaste en van de natuur is op zich juist, maar de grondoorzaak: de vervreemding van God wordt niet erkend, laat staan beleden. Veranderingen in hoog tempo (reorganisaties, high-tec ontwikkelingen) slaan alle zekerheden weg. De mens grijpt om zich heen en … grijpt in het niets! Losgeslagen (geïndividualiseerd) neemt hij zijn toevlucht tot al of niet gecultiveerde vormen van ontspanning, die de leegte moeten verdringen: die hem moeten doen vergeten. Pluk de dag (en de nacht)! Die ontreddering leidt bij anderen tot het gebruik van verdovende middelen of tot zelfmoord (vooral bij jongeren).

Hoe lang zal ons culturele tijdperk het nog volhouden? Lettend op de omstandigheden kan het niet lang meer duren en hangen de oordelen Gods laag over deze lage landen.

Het culturele tijdperk, wat wij aanduiden met Middeleeuwen, bracht onder Gods voorzienig bestel een Reformatie voort. Wij, u en ik, trachten te leven vanuit die beginselen. Als uit de puinhopen van onze westerse beschaving die beginselen opnieuw onder het stof vandaan zouden mogen rijzen in allesbeheersende kracht als tekenen van Gods bewarende trouw, dan zou er verwachting zijn voor de toekomst.

TAAK KERK

Als wij denken aan de toekomst, moet grote zorg ons hart vervullen. Dat mag ons echter niet bij de pakken doen neerzitten. De kerk had en heeft een taak in deze maatschappij. Nee, niet om zich politiek te profileren, maar om getuigend bezig te zijn. En dat de kerk haar taak in het verleden heeft verzaakt kan ook niet ontkend worden. Dat mocht ons wel tot schuld zijn. Maar er blijft een taak, tegen alle verdrukking in. Het kan nu nog en het wordt ook van u gevraagd. De gelegenheid wordt ons ook nog niet ontnomen.

In prediking en pastoraat moet gewaarschuwd worden tegen de zonde en tegen de zonde van wereldgelijkvormigheid. Er moet gewaarschuwd worden tegen de toenemende zedeloosheid, liefdeloosheid, individualisering. De Heere vraagt van u om krachtig stelling te nemen tegen de uitholling van Gods geboden, vooral ten aanzien van de ontheiliging van de zondag. En - ik zeg dat nog maar een keer - we moeten dat doen in het licht van de eis dat een christen weliswaar in de wereld is, maar niet van de wereld behoort te zijn.

Ook in het pastoraat zult u in de toekomst steeds meer met persoonlijke ethische problemen te maken krijgen. De voorbeelden ten aanzien van zondagsarbeid liggen voor het oprapen. De invoering van volcontinudienst bij een bedrijf kan mensen die gewetensbezwaren hebben tegen zondagsarbeid in enorme problemen brengen. De maatschappelijke en juridische bescherming van deze mensen is niet groot. Van een afstand is het gemakkelijk te zeggen: Dan zoekt zo iemand maar een andere baan, maar als je een groot deel van je leven al bij een bepaald bedrijf hebt gewerkt dan is het nemen van ontslag een zeer emotionele zaak en bovendien liggen de banen niet voor het oprapen. Toch vraagt de Heere Hem meer te gehoorzamen dan de mensen. Voelt u de spanning?

We hebben gelukkig organisaties die in dat soort gevallen hulp verlenen, zoals de RMU.

Christenen zullen in de toekomst meer en meer uitgesloten worden van bepaalde beroepen. Nu is dat niet nieuw: Ik denk dat er weinig of geen reformatorische christenen worden gevonden die werkzaam zijn bij het openbaar vervoer (als chauffeur) of als cassière of operator in een bioscoop. Maar als gevolg van zondagsarbeid zal dat aantal groter worden. Plaatsing op een interne opleidingsschool voor een goede baan bij een bepaalde multinationale onderneming gaat gepaard met de voorwaarde dat in de toekomst ook op zondag moet worden gewerkt. Een op zichzelf veelbelovende jongeman zal - als hij Gods gebod in zijn leven hoger acht dan een goede maatschappelijke positie - tegen die baan nee moeten zeggen. Dat vraagt pastorale begeleiding.

Ik voorzie in de toekomst een belangrijke taak voor het diakonaat. Misschien niet direct in de zin van geldelijke ondersteuning, al is dat bepaald niet uit te sluiten. Wel in de zin van advisering en morele steun bij langdurig werklozen bij de besteding van het beschikbare budget. Zou minister Brinkman dit bedoelen met een 'zorgzame samenleving'?

TENSLOTTE

U had wellicht niet gedacht dat ik zo'n somber beeld van onze maatschappij van de toekomst, van de zeer nabije toekomst, zou geven. Is er wel reden voor die somberheid? Ja, die is er, al moeten we niet zo somber zijn dat het ons als het ware verlamd om iets te doen. We moeten werken zolang het dag is wat onze hand vindt om te doen. We moeten elkaar ook tot een hand en een voet zijn. Helaas liggen de kerken in een hopeloze verdeeldheid. Daar begrijpt de wereld niets van. Daar kan ook de New Age-beweging niet mee uit de voeten. De kerk voldoet niet aan het streven naar eenheid van de New Age-beweging. Ook in een ander opzicht staan de kerk en de New Age-beweging haaks op elkaar.

De N. A. leert een verandering van het hart in eigen kracht; de kerk een vernieuwing van het hart door een Ander. Hoewel het verdacht veel op elkaar lijkt, is het een verschil van dag en nacht.

Als we om ons heen kijken, dan zou je zeggen: Hoe moet het toch allemaal. Is er nog wel een toekomst voor onze jeugd?

Maar … we behoeven niet alleen om ons heen te kijken: er zijn nog andere richtingen waar we ons oog heen kunnen wenden. Vóór, achter, links, rechts. … alles somberheid, ellende, geen toekomstperspectief voor de mensheid, geen hoop voor de kerk.

Moeten we dan maar naar beneden kijken, zuchtend en klagend over van alles en nog wat? Ook dat biedt geen uitkomst. Klagen en zuchten over verval en afval heeft alleen betekenis en waarde als het een levende klacht is, waarvan de profeet Jeremia spreekt:

Wat klaagt dan een levend mens, een ieder klage vanwege zijn zonden.

Maar er is nog één weg waarlangs wij uitkomst mogen verwachten. Dat is de weg die het doet verwachten van Hem, de Zoon des mensen. Die op de wolken des hemels zal wederkomen met grote kracht en heerlijkheid. Hij heeft, sprekende over Zijn wederkomst tot Zijn discipelen gezegd: Als nu deze dingen beginnen te geschieden, zo ziet omhoog en heft uw hoofden opwaarts, omdat uw verlossing nabij is. Leven u en ik uit de verwachting: Kom Heere Jezus, ja kom haastiglijk?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen