Carolus Borromeus

Deze bisschop van Milaan (1538-84) is een van de vurigste bestrijders geweest van de Reformin de tijd van de Contrareformatie. Jean Crespin deelt in zijn„ Histoire des Martyrs " (ed. Toulo1889 T. Hip. 849-852) mee dat een zijdewever uit Milaan. George de Gh'eze,die in Zwitserlanlid was geworden van een protestantse kerk, naar Milaan terugkeerde om zijnfamilie af te halen mee te nemen naar Zwitserland. Op last van Borromeus werd hij gevangen genomen, aan inquisitoren overgeleverd om levend te worden verbrand. Dat gebeurde op 12 maart in MilaDesondanks (of misschien mede daaromj is Borromeus heilig verklaard.

Overigens handelde hij daarbij helemaal in de geest van zijn paus, Pius V (van 156672) die veel protestanten ter dood heeft laten brengen en eveneens heilig is verklaard.

In 1910 heeft Pius X een encycliek over Borromeus uitgevaardigd naar aanleiding van het feit dat hij 300 jaar geleden heilig was verklaard. In die encycliek keerde Pius X (later eveneens heilig verklaard) zich in de meest felle bewoordingen tegen de grote reformatoren. Hij noemde hen „vijanden van het kruis van Christus, aardsgezinden, wier God hun buik is." Hun doel, aldus de paus, was niet de zeden te verbeteren, maar de hoofdwaarheden van het geloof te loochenen; zij hadden zich gevoegd naar de willekeur van de eerste de beste meest verdorven vorst of van het slechtste volk en met behulp van hen getracht de leer, regering en tucht van de kerk te vernietigen.

Prof. H. H. Kuyper heeft in een magistrale rede, die hij hield bij de rectoraatsoverdracht aan de Vrije Universiteit op 20 okt. 1910, geantwoord op die lage aanval van de paus. De titel van zijn rede was: „Het zedelijk karakter der reformatie gehandhaafd tegenover Rome" (Kok - Kampen 1912, met de voetnoten mee 180 blz.).

Men zou denken dat rooms-katholieken in onze tijd liever zouden zwijgen over deze Carolus Borromeus. Maar Waarheid en Leven (sept. 84) besteedde er opnieuw een artikel aan. „De Heilige Carolus Borromeus moet als bisschophervormer bewonderd, vereerd en vooral nagevolgd worden", aldus de schrijver onder de schuilnaam „Pelgrim".

Een vraag: moet hij ook nagevolgd worden in zijn pyromanie, zijn brandstapelwoede?

Belastering van de reformatie

Pius X stelt het in zijn encycliek voor alsof Europa tot het diepste zedelijke verval is gekomen als gevolg van de leer van de reformatie. Hij spreekt daarbij geheel in de lijn en geest van zijn voorgangers.

Zo noemde Leo XIII in zijn encycliek „Diuturnum illud" van 29 juni 1881 de reformatie de bron van communisme en nihilisme en in zijn Canisius-encycliek van 1 aug. 1897 brandmerkte hij de reformatie als een pestgif dat het zedebederf tot zijn hoogste toppunt had doen stijgen.

Ook kard. de Jong deed in zijn „Handboek der kerkgeschiedenis" dapper mee aan de verguizing van de reformatorische christenen. Hij verheerlijkt Pius V, „die hulptroepen zond tegen de Hugenoten (= de Franse protestanten, waarvan er tienduizenden vermoord werden tijdens de ,Bartholomeusnacht' of ,de Parijse bloedbruiloft', waarna de paus het 'Te Deum' = de Ambrosiaanse lofzang liet aanheffen) en die koningin Elisabeth van Engeland excommuniceerde en vervallen verklaarde van de troon" (deel III, p. 149).

En smalend spreekt hij over de vele martelaren van de reformatie in Italië, die ter dood gebracht werden op last van (nogmaals: de heilig verklaarde!) Pius V: „In het aangezicht van de brandstapel zwoeren de schuldigen bijna allemaal af' (p. 150).

Zou Christus genieten van een brandstapel?

Mijn vraag: dat is gemakkelijk beweerd, maar wie bewijst dat? Geen protestant zal zich onder die juichende massa hebben begeven, die dat schouwspel van de ketterverbranding sadistisch gadesloegen. En we weten immers dat de R.-K. Kerk met het meest stalen gezicht de grofste leugens heeft verkondigd. Zie hiervoor o.a. de duidelijke bewijzen in de rede van prof. Kuyper.

En v ervolgens: wanneer deze mensen herriepen, waarom werden ze desondanks verbrand? Is dat in de geest van Christus van Wie de paus beweert de plaatsbekleder te zijn op aarde?

„Waarheid en Leven" tracht de grootheid van Borromeus aan te tonen o.a. door te verhalen voor welke grote moeilijkheden hij kwam te staan bij zijn pogingen om het diepe zedelijke verval van de kloosters tot staan te brengen.

„Een van de oudste biografen van Carolus vertelt dat toen hij in 1565 in Milaan aankwam, er maar één klooster was dat geen hervorming nodig had". Dan vertelt het blad over de kloosterorde van de Humiliaten:

In opdracht van de H. Paus Pius Ven van diens machtiging voorzien ging Carolus in 1567 naCremona waar de Humiliaten hun kapittel hielden; hij verving de zojuist gekozen maar ongeschikte provinciaal door iemand van zijn opvattingen en hij legde 3 punten van hervorminvoor: de oversten mochten niet levenslang doch slechts 3 jaar infunctie zijn, het „persoonlijk bezwerd opgeheven en er moesten onmiddellijk nieuwe noviciaatshuizen geopend worden. De Humiliaten onderwierpen zich, maar dat was in schijn, want in werkelijkheid kwam het tot een heimelijke samenzwering en een van hen, de diaken Farina (zo was zijn bijnaam) nam het op zom de aartsbisschop te vermoorden. Op 26 okt. 1569pleegde hij inderdaad een aanslag die ecmislukte. Farina werd in Piemonte gearresteerd en op 11 augustus 1570 met zijn medeplichtigete Milaan terechtgesteld.

Waarvoor liet deze „heilige" zijn tegenstanders verbranden?

Maar, zo vraag ik mij dan af, gaat er dan geen lichtje bij zulk een schrijver branden? Hij kan toch weten met welk een dodelijke haat kerkvorsten elkaar bestreden hebben en welk een poel van ongerechtigheid de kloosters vaak geweest zijn. We citeerden in een vorig nummer kard. de Jong over de vele pausen, die vermoord, meestal vergiftigd, zijn.

En van de andere kant: waar lees je dat christenen van de reformatie geprobeerd hebben de inquisiteurs, hun beulen, uit de weg te ruimen?

Nogmaals: Waarom heeft Borromeus die diaken Farina laten terechtstellen? Had hij hem niet moeten vergeven zoals Christus ook niet de dood heeft geëist van hen die Hem hebben terechtgesteld? Christus heeft toch immers gezegd: „Gij hebt gehoord dat gezegd is: Oog om oog en tand om tand. Maar Ik zeg u dat gij de boze niet weerstaat; maar, zo wie u op de rechterwang slaat, keer hem ook de andere toe. Gij hebt gehoord dat er gezegd is: Gij zult uw naaste liefhebben en uw vijand haten. Maar Ik zeg u: Heb uw vijanden lief; zegent ze die u vervloeken; doet wel aan hen die u haten; en bidt voor hen die u geweld doen en u vervolgen" (Mt. 5 : 38-39; 4344). Hebben de martelaren van Pius V en van Carolus Borromeus, en over het algemeen de martelaren van de reformatie, deze evangelische raad van Christus niet opgevolgd - in tegenstelling met de pausen en bisschoppen, die hen lieten folteren en ter dood brengen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen