GESPREKKEN MET ITALIAANSE PRIESTERS

Wij hadden in Spotorno ten huize van ds. Franco Maggiotto gedurende twee dagen diepgaande gesprekken met enkele leiders van de Italiaanse basisgemeenschappen. Er ontstond een heel open en hartelijke houding tegenover elkaar. Dat is te begrijpen, omdat dergelijke priesters meestal idealisten zijn die heel wat over hebben voor de verwezenlijking van hun idealen.

De basisgemeenschappen in Italië hebben over het algemeen een sterk marxistische inslag. Dat is een reaktie op de kerkelijke hiërarchie die gewoonlijk de zijde koos van de bezittende klasse en zich niet of nauwelijks bekommerde om de economisch weerlozen, de kwetsbaren, de armen en zwakken.

In urenlange gesprekken heb ik geprobeerd hen te laten zien dat de ware bevrijding van de mens niet gelegen is in de economische bevrijding. Zeker, dat is een doel dat ook mag en moet worden nagestreefd, maar de eigenlijke bevrijding van de mens is van een andere orde.

Ds. Maggiotto had deze conferentie georganiseerd. Hij is een onvermoeid werker, die droomt van een grondige reformatie voor Italië. Wij zullen hem veel in onze gebeden moeten gedenken, opdat hij de wijsheid des Geestes moge ontvangen om steeds de juiste bijbelse koers te kunnen varen dwz. noch de mensen afstoten door nodeloze hardheid en strakke rechtlijnigheid en van de andere kant ook niet af te glijden naar een werelds compromis om althans uiterlijk succes te behalen.

Toen ik weer uit Italië terug was, heb ik in een lange brief mij opnieuw gericht tot deze Italiaanse priesters en geprobeerd ons bijbelse standpunt nog duidelijker te belichten. Die brief zou wel 13 bladzijden van IRS beslaan, wanneer ik hem in zijn geheel zou publiceren. Daarom volsta ik met hier en daar een greep eruit te doen.

Mijn brief was gedateerd 4 mei 1977.

Beste vrienden,

Alleeti Christus maakt waarlijk vrij

U bent bezig met de bouw van een nieuw geestelijk huis, waarin de Italiaanse christenen in volle vrijheid kunnen leven. Maar dan moet u wél toezien dat u het juiste fundament legt. Anders lijkt u op de man, die zijn huis op het zand had gebouwd. "En de slagregen is neergevallen en de waterstromen zijn gekomen en de winden hebben gewaaid en zijn tegen dat huis aangeslagen en het is gevallen en zijn val was groot" (Mat. 7 : 27). Bouw dat geestelijke huis op de rots. En die rots is Christus (1 Kor. 3 : 11). "Eenieder die in Hem gelooft, zal niet beschaamd worden" (Rom. 9 : 33). "Want niemand kan een ander fundament leggen dan hetgeen gelegd is, hetwelk is Jezus Christus" (1 Kor. 3 : 11).

Terwijl ik deze teksten citeer, dacht ik: Het is best mogelijk dat er een bepaalde wrevel daardoor bij u opkomt. U herinnert zich dan wellicht, hoe de r.-k. hiërarchie met veel vrome woorden haar eigen macht tracht te schragen. U hebt dat terecht ervaren als onwaarachtig. U voelde heel goed aan dat de Bijbelteksten bij hen meestal dienst moesten doen om de macht van het kerkinstituut te verstevigen. En ik kan mij goed indenken — ik had vroeger diezelfde ervaring — dat u wantrouwend bent gaan staan tegenover ieder gebruik van Bijbelteksten.

Maar dan zou ik u willen vragen na te gaan of dit wantrouwen niet ook weer een binding is, zij het een negatieve binding, aan het r.-k. stelsel. Vanwege het vele misbruik van Bijbelteksten door de kerkelijke hiërarchie bent u wantrouwend gaan staan tegenover bijna iedere Bijbeltekst, althans wanneer die in een gesprek gebezigd worden.

Daarom is het mijn vaste overtuiging, die ik ook voor u heb uitgesproken, dat alleen Christus ons waarlijk kan vrijmaken, niet alleen van elke positieve, maar ook van elke negatieve binding aan welk kerkinstituut ook.

Hij heeft gezegd: "Indien dan de Zoon u zal vrijgemaakt hebben, zo zult gij waarlijk vrij zijn" (Joh. 8 : 36). Wij, mensen, moeten een vast punt in de ruimte hebben, waardoor wij onszelf kunnen optrekken uit allerlei menselijke en zondige bindingen; beter: een vast punt dat óns optrekt (Joh. 6 : 44). Dat vaste punt is Christus. Zonder en buiten Hem blijven we toch altijd ronddraaien in eigen cirkeltje, in eigen subjektiviteit.

En dat vaste punt, Christus, kunnen we alleen maar Ieren kenen door te luisteren naar Gods Woord. Hij heeft immers gezegd: "De hemel en de aarde zullen voorbijgaan, maar Mijn woorden zullen geenszins voorbijgaan" (Mat. 24 : 35). En heeft de geschiedenis niet de juistheid van deze verkondiging van Christus bewezen? U en ik, en zovele tienduizenden anderen op heel de wereld, wij buigen ons nog altijd over Zijn Woord en proberen de diepe, de eeuwige zin ervan te verstaan.

Hoe verstaan we de Bijbel?

We hebben ook daarover gesproken, maar ik wilde er nog wat meer op ingaan, want deze vraag is van fundamenteel belang. Wat hebben we aan een prachtig boek vol wijsheden, wanneer het geschreven is in een taal die wij niet verstaan ?

U weet zelf dat de eerste voorwaarde voor het verstaan van de Bijbel is dat wij verlicht en gereinigd worden door de Heilige Geest.

Allereerst is dat nodig omdat de Bijbel geschreven is onder de inspiratie van de Heilige Geest. Daarom zegt Petrus terecht dat geen profetie van de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat, "want de profetie is voortijds niet voortgebracht door de wil eens mensen, maar de heilige mensen Gods, van de Heilige Geest gedreven zijnde, hebben ze gesproken" (2 Petr. 1 : 20-21).

Wanneer je een gedicht wilt verstaan, dan moet je immers ook proberen je in te leven in de inspiratie, de geest die de dichter dreef tot zijn werk. En datzelfde geldt van elk kunstwerk.

Deze Geest van God die de Bijbel geïnspireerd heeft, kunnen we echter niet ontvangen door menselijke prestatie. Daarvoor is die Geest te heilig en te soeverein. Hij ligt buiten ons bereik. We kunnen die Geest alleen maar als een genadegeschenk ontvangen op grond van de verdiensten van Christus. We moeten er dus om bidden. En zodra we daarvoor oprecht gaan bidden, is ook dat al een vrucht van de werking van de Geest. Dan is Zijn adem al over ons gegaan. Anders komen we nooit tot een oprecht gebed.

Die Geest moet ons ook reinigen van onze zondige levensinstelling. Anders gaan we de Bijbel lezen door onze eigen egoïstische bril. We spannen dan de Bijbel voor onze eigen zegekar. Geestelijke en wereldlijke diktatoren en uitbuiters hebben dat door de eeuwen heen gedaan.

En dat gevaar bedreigt ons allen, ons hele leven lang. Luther heeft zeer terecht gezegd: "Snij mijn hart open een uur na mijn dood en je vindt er nóg een paus in". De begeerte naar de macht, naar het Gode gelijk zijn, zit ons in het bloed. We hebben die begeerte overgeërfd van onze stamouders, die bezweken voor de verzoeking: "Gij zult als God wezen" (Gen. 3 : 5).

Het Woord Gods wil alles in ons openleggen, ons ontdekken aan onze diepste motieven, de schijn en de leugen, waarin we onszelf hebben gehuld, kapot scheuren (Hebr. 4:1213). Maar onze zelfhandhavingsdrift verzet zich daartegen.

Christus echter verkondigt de noodzaak van de zelfverloochening, van het sterven aan ons zondige "ik", van het kruisdragen achter Hem aan. Anders kunnen we Zijn discipelen niet zijn (Mat. 16 : 24). Dan zijn we alleen maar wat handelaars in Bijbelteksten, slimme goochelaars met Zijn heilige woorden die we misbruiken om de eenvoudigen te misleiden.

Laten wij onszelf voortdurend onderzoeken. Laten wij nagaan wat ons ten diepste drijft. Is dat waarachtige liefde of alleen maar zelfzucht onder de mooie dekmantel van liefde en medemenselijkheid? Laten wij ons openstellen voor de inwerking van de Heilige Geest door het Woord Gods en laten we tegelijk bidden dat die Geest ons openstelle voor Zijn werking zoals ook de vader van het kind aan de Heere vroeg: "Ik geloof, Heere, kom mijn ongelovigheid te hulp" (Markus 9 : 24).

Egocentrisme van priesters

Ik was erg blij dat we aan de vraag: "Bevrijding van het volk" alle tijd hebben kunnen besteden in onze ontmoeting op 30 april. Zeker, het probleem van de priesters in nood is groot. Maar … het gevaar bestaat dat priesters te veel de aandacht voor zichzelf opeisen. Vanwege hun celibataire staat zijn priesters geneigd tot egocentrisme. Vanwege dat egocentrisme, vaak gepaard met een sterk egoïsme, mislukken nog al eens de huwelijken van ex-priesters. Ze zijn zozeer gewend van hun "hulp in de huishouding" op tijd hun natje en hun droogje te krijgen dat ze zich nooit ernstig hebben ingespannen om zich in te leven in de denk- en gevoelswereld van de ander, en zeker niet van de vrouw. Ze hebben er veel moeite mee om, ondanks prachtige theorieën over huwelijk en liefde, in de vrouw waarachtig een medemens te zien en te ontmoeten.

Een onmiddellijk daaruit voortvloeiend gevaar voor priesters in nood is dat ze zwelgen in zelf-medelijden. Ze zijn altijd door de kerk verzorgd en als kinderen afhankelijk gehouden. Ze hebben niet geleerd als een man voor hun eigen bestaan te vechten. Wanneer er dan moeilijkheden komen, laten ze gauw de lip hangen, verliezen de moed en vluchten in zelfbeklag.

Een derde gevaar is dat ze hun zelfrespekt op den duur verliezen. Ik heb jarenlang ervaring met priesters en ex-priesters. Onze Stichting In de Rechte Straat heeft zo'n 150 priesters, kloosterbroeders en nonnen verder geholpen. Velen van hen zijn maandenlang bij ons in huis geweest.

De manier waarop sommigen aanspraak maakten op hulp, was bedroevend. Verschillenden deden alsof die hulp vanzelfsprekend was. Bij hen was geen spoor te bekennen van verlegenheid en schroom, omdat ze deze hulp moesten aanvaarden. Dat is te wijten aan hun vroeger situatie, waarbij ze het ook heel gewoon vonden dat de parochianen hen onderhielden, ook al brachten ze vaak hun tijd in ledigheid door.

Dat gebrek aan zelfrespekt is ook een gevolg van het hele r.-k. systeem, waarbij de lagere bij de hogere om een gunst moet bedelen. Dat is zelfs in allerlei vaste uitdrukkingen van brieven, die aan de paus gericht worden, terug te vinden.

Zo beginnen twee brieven, die de generale overste van de redemptoristen in 1918 aan de paus richtte, aldus: "Zaligste Vader, P. Murray, algemeen overste van de congregatie van de redemptoristen, neergeworpen aan de voeten van Uwe Heiligheid, verklaart nederig het volgende …"

Dat gebrek aan zelfrespekt wordt bevorderd door allerlei symbolische handelingen zoals het kussen van de ring van de bisschop, de hand van de overste en de voeten van de paus. De Bijbel veroordeelt deze ontering van de mens. Toen Cornelius aan de voeten van Petrus viel, antwoordde deze zogenaamde eerste paus: "Sta op, ik ben ook zelf een mens!" (Hand. 10 : 25-26).

Ik vermoed dat u het daarin met me eens bent. Als leiders zult u vaak teleurgesteld zijn door deze egocentrische houding van de priesters, door hun zelfbeklag en hun gebrek aan zelfrespekt. Daardoor is het heel moeilijk om hen te bezielen voor het ideaal van de bevrijding, waarvoor u strijdt.

Materiële bevrijding van het volk

U sprak over de geweldige economische problemen, waar Italië mee worstelt; over middelen om de kapitaalvlucht uit Italië tegen te gaan.

Ik kan daar niet over oordelen. Dat is een zaak voor deskundigen op dat gebied. Het zou fijn zijn, wanneer u in uw groep dergelijke deskundigen zoudt hebben, die zich met eenzelfde toewijding verdiepen in die vraagstukken. U hebt ook nodige echte christen politici (die niet strijden voor partijpolitiek zoals de Democrazia Cristiana), die zoeken naar de echte politieke oplossing voor Italië.

Ja, strijdt voor de totale bevrijding van de mens in Italië, maar vergeet nooit dat deze totale bevrijding haar kern en uitgangspunt moet hebben in de bevrijding van het hart. Wanneer u als de marxisten alleen maar tot doel hebt de maatschappelijke en politieke bevrijding van de massa's, dan voert u uw volk naar de geestelijke ellende. Weet u dat Zweden, het land met het hoogste welvaartspeil van de wereld, tevens het land is met het hoogste percentage zelfmoorden? Ook daaruit blijkt de waarheid van de woorden van Jezus: "De mens zal bij brood alleen niet leven, maar bij alle woord dat door de door de mond Gods uitgaat" (Mat. 4:4).

Ja, dat verhaal van de verzoekingen van Christus in de woestijn bevat diepgaande lessen voor alle tijden. Meesterlijk zijn die lessen onder woorden gebracht in de gelijkenis van de Groot-Inquisiteur in "De gebroeders Karamazov" van Dostojevsky.

Christus heeft stand gehouden tegenover die verzoekingen, maar de christenen zijn vaak aan die verzoekingen bezweken. Ook wij lopen voortdurend gevaar om te vallen in de strikken die de satan voor ons spant.

U wilt zorgen voor brood voor iedereen. Dat is inderdaad uw roeping, de roeping van iedere christen. Wij mogen nooit berusten in de honger en de dorst van andere mensen. Dat staat duidelijk te lezen in Mat. 25, het oordeel van de Zoon des mensen.

De massa's zullen u dankbaar zijn, wanneer ze weer brood en spelen via uw akties gekregen hebben. Daardoor worden ze afhankelijk van u. Volgens de Groot-Inquisiteur van Dostojevsky moet je de eigen vrijheid die de massa's aan de voeten van de leiders komen brengen in ruil voor brood en spelen en zonde, aanvaarden. Volgens hem is de vrijheid de grootste last voor de massa's. Ze willen die vrijheid zo spoedig mogelijk overdragen aan hun leiders.

Christus heeft echter de mensen waarachtig vrij willen maken, zodat ze kunnen ademen in de geweldige ruimte van het eeuwige leven dat Hij hen schenkt die in Hem geloven (Joh. 6 : 47).

Wilt ook u aan de massa's die vrijheid toewensen en toebidden ? Of wilt u diep in uw hart de gevierde leiders zijn, waarnaar de eenvoudigen vol hoop en verwachting opzien? Wilt u meewerken aan de radikale bevrijding van de mensen? Dan kan dat alleen maar, wanneer u Christus predikt als zaligmaker voor verloren zondaars. Die boodschap is belachelijk in de ogen van de wereld, heel bijzonder in de ogen van de marxisten. Die boodschap is volgens hen opium van het volk.

Durft u tegen de stroom op te roeien? Durft u de smaadheid van Christus op u te nemen? Of laat u uzelf liever meedrijven met de gangbare opvattingen, met de heersende (marxistische) wereldopinie?

Onrustig is ons hart, totdat…

Tot slot wil ik nog eens wijzen op de bevrijding van de gehele mens. Jezus heeft gezegd: "Want wat zou het een mens baten, zo hij de gehele wereld won en zijner ziel schade leed?" (Mk. 8 : 36). Wij moeten de mens niet vanuit een platvloerse materialis tische visie verlagen tot een wezen dat slechts een bundeltje driften is, samengebonden door de sexuele drift (Freud) of door de drift van zelfhandhaving (Darwin, Adler) op de basis van economische begeerte (Marx). Waarom zouden we ons dan nog inzetten voor de bevrijding van de mens, wanneer hij in wezen niet méér is dan het hoogste dier?

Maar de mens is gericht op de eeuwigheid. Augustinus zegt dat zeer scherp: "Onrustig is ons hart, totdat het rust in U, o God". De mens is het enige wezen hier op aarde dat over de horizon van zijn eigen bestaan heenkijkt. Ja, voor zulk een wezen dat geschapen is naar het beeld van God, kun je je inzetten, omdat je je dan inzet voor God Zelf: "… en het tweede gebod, daaraan gelijk, is: heb uw naaste lief als uzelf". Dat beeld van God is in de mens vergruizeld sinds de zondeval. Maar het is genade, wanneer wij door God geroepen zijn om de weg naar herstel van dat geschonden beeld Gods te wijzen. En die weg is Christus alleen. Het is een enorme vreugde te mogen verkondigen dat het initiatief tot de verzoening door God Zelf is genomen en dat met de inzet van Zijn eigen Zoon tot in de dood van Golgotha. Er was niets in ons wat God ertoe bewoog om de hand ter verzoening uit te steken naar ons. Integendeel, wij waren verziekt en verzondigd in egoïsme en stonden daarom wantrouwend en vijandig tegenover alles en iedereen, ook tegenover God (Rom. 5 : 10). Maar God heeft naar ons willen omzien vanuit een ontferming die uit Hemzelf voortkwam, vanuit pure, soevereine liefde.

Deze bevrijding bid ik u toe

In dit verband wil ik nog eens wijzen op de bevrijdende boodschap van het Evangelie van de loutere genade zoals die door de Reformatie weer werd ontdekt.

Zolang wij tegenover God staan in een houding van: "Wat krijg ik ervoor?", kunnen we nooit echt vrij zijn van onszelf. Liefhebben om er iets mee te verdienen, zelfs al is dat het eeuwige leven, is een innerlijke tegenspraak. De liefde rust in zichzelf en wordt niet bewogen door het verlangen naar loon.

Maar wij waren tot zulk een liefde niet in staat. Zulk een liefde moest dan ook als een geschenk van God neerdalen in onze harten. Dat geschenk van de liefde kunnen we dan ook nooit verdienen. Maar "de liefde Gods is in onze harten uitgestort door de Heilige Geest, die ons gegeven is" (Rom. 5 : 5V De liefde van God tot ons is in ons komen wonen door Zijn Heilige Geest, die zelfs ons lichaam geheiligd heeft tot een tempel van aanbidding (1 Kor. 6 : 19).

Maar wanneer de liefde van God zich in ons heeft gevestigd door de Heilige Geest die in ons is komen wonen, dan bloeit ook de liefde van ons tot God en tot onze naaste vanzelf in ons op en rijpt als een vrucht van diezelfde Heilige Geest (Gal. 5 : 22).

Het is een enorme begenadiging, wanneer je in jezelf die uitverkiezende liefde van God hebt mogen ervaren. Dan is het alsof je uit jezelf wordt weggetrokken, wordt omhooggetrokken in intense aanbidding en dankbaarheid tot deze God van de pure ontferming. En die heerlijke, bevrijdende ervaring bid ik u allen toe.

CONFERENTIE EX-ROOMS-KATHOLIEKEN

Wij vestigen nog eens de aandacht op ons artikel hierover in ons vorige nummer. Gewezen of belangstellende rooms-katholieken die voor zulk een conferentie voelen op een zaterdag en/of zondag, gelieven zich tot ons te richten. Indien er een voldoende aantal deelnemers is, zullen we tijd en plaats nader vermelden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen