Stemmen voor het priesterhuwelijk

In 1968 is bij drukkerij Oskar Kaupert in Freudenstadt (Zwarte Woud) een brochure verschenen (50 blz., DM. 3,=) getiteld „Stimmen zur Priesterheirat" (Stemmen voor het Priesterhuwelijk).

Het boekje werd bewerkt door de Lutherse dominee Josef Braun in Sinbronn (Beieren) en bevat een verzameling uittreksels uit brieven die r.-k. priesters aan de schrijver gericht hebben. Achterin de brochure is een uitvoerige uiteenzetting te vinden van de Oostenrijkse priester Dr. Karl Hadl uit Bruck an der Mur, getiteld „Ehelosigkeit als Gnade oder Zwang?" (Celibaat, genade of dwang?). Daarin toont deze priester aan dat het celibaat slechts zin heeft, wanneer het absoluut vrijwillig is en dat het verplichte celibaat veroordeeld moet worden.

Deze brochure is voortgevloeid uit de vertrouwelijke samenwerking van r.-k. priesters met een lutherse dominee. Zonder overdrijving kan men zeggen dat deze priesters meer vertrouwen hadden in een predikant dan in hun eigen bisschoppen. Hoe is deze oecumene eigenlijk tot stand gekomen?

Tijdens het Concilie vroeg een reeds bejaarde r.-k. priester aan Ds Braun of hij een lutherse uitgeverij zou willen zoeken voor zijn boek „Die Priesterehe" (Het priesterhuwelijk). Ds Braun voldeed aan dit niet gemakkelijke verzoek. Grote lutherse uitgeverijen weigerden dit geschrift te publiceren; ze waren bang dat ze daardoor hun zakelijke belangen zouden schaden. Want al tientallen jaren had geen enkele uitgeverij in Duitsland dit voor de invloedrijke r.-k. kerk zo onaangename thema durven aan te roeren. Tenslotte werd het boek in 1965 door de lutherse uitgeverij C. W. Wenng, Dinkelsbühl (Beieren) uitgegeven. Maar de schrijver vreesde kerkelijke straffen en noemde zijn naam derhalve niet. Daar echter van de kant van r.-k. priesters een reaktie te verwachten was, schreef Ds Josef Braun een voorwoord met vermelding van zijn naam en adres.

Ds Braun ontving slechts weinig negatieve reakties van r.-k. priesters; wel sprak een groot aantal hun dankbaarheid uit over het feit dat dit thema eindelijk aan de orde was gesteld. De meeste brieven kwamen uit Zuid-Duitsland en Oostenrijk. Los van elkaar vroegen verschillende r.-k. priesters aan Ds Braun een organisatie op touw te zetten voor de opheffing van het verplichte celibaat. Ds Braun meende dat het niet op zijn weg lag om zelf zo'n organisatie op te richten, maar wel bracht hij de geïnteresseerde priesters met elkaar in kontakt over de grenzen van hun bisdommen en hun land heen, waardoor er enkele werkkringen van priesters ontstonden die in memo's aan hun bisschoppen protesteerden tegen de koppeling van het celibaat aan het priesterschap.

Intussen waren in West Duitsland ongeveer een half dozijn boeken tegen het verplichte celibaat verschenen. De schrijvers, r.-k. professoren in de theologie en priesters, hadden echter nog steeds zoveel vrees voor hun bisschoppen, dat zij hun boeken onder een pseudoniem - zoals destijds reeds „Timotheüs" met zijn boek „Die Priesterehe" - lieten publiceren. Slechts Prof. Antweiler uit Munster die reeds 43 jaar priester is, gaf in 1968 zijn boek „Zur Problematik des Pflichtzölibates der Weltpriester" (De problematiek van het verplichte priestercelibaat) onder zijn eigen naam uit; deze moedige theoloog sprak zich ook voor de T.V. uit tegen het verplichte celibaat.

Verschillende werkkringen van priesters in West Duitsland en Oostenrijk omvatten reeds honderden leden, die onder elkaar gestencilde geschriften uitwisselen. De priester-arbeidskringen proberen ook verdere hervormingen aan te brengen.

De Katholiekendag in Essen in de herfst van 1968 heeft aangetoond dat de sedert jaren heimelijk verrichte arbeid niet zonder uitwerking is gebleven. De vele hervormingsgezinde organisaties werkten tot de Katholiekendag zozeer in het geheim dat de bisschoppen niets vermoedden; men kon van een kerkelijke ondergrondse spreken.

De autoritaire en koud-juridische houding van de meeste r.-k. bisschoppen in West Duitsland en Oostenrijk heeft de hervormingsgezinde katholieke leken en priesters echter gedwongen ondergronds te gaan werken en - zoals iemand uit deze kringen reeds jaren geleden verklaarde - een partisanenoorlog tegen de bisschoppen te gaan voeren.

Het is te danken aan het werk van deze kerkelijke ondergrondse dat vandaag de dag de katholieke hiërarchie het niet meer waagt de hervormingsgezinde Prof. Dr. Hans Küng van Tübingen een proces wegens ketterij aan te doen; teveel van zijn katholieke priestervrienden zouden zich daartegen verzetten, zoals dit ook is geschied in Nederland bij de poging om Prof. Schillebeeckx als ketter voor het gerecht te laten verschijnen.

In het geschrift „Stimmen zur Priesterheirat" vermeldt de bewerker, Ds J. Braun, ook enige gevallen waarin de bisschoppen verhinderden dat het thema celibaat in de openbare diskussie kwam. Priesters hadden Ds Braun al jarenlang gesmeekt de kwestie van het celibaat openlijk in de pers, radio en T.V. ter sprake te brengen. Hoewel de voorbereidingen daartoe reeds uitgevoerd waren, had Ds Braun niet altijd succes. Zo werd b.v. in het jaar 1966 nog op het laatste ogenblik een T.V.-interview over het probleem van het celibaat, naar aanleiding van het verschijnen van het boek „Die Priesterehe" van Timotheüs afgelast, ofschoon dit reeds zendklaar was.

Eerst in 1967 slaagde Ds Braun erin in samenwerking met een andere T.V.-omroep een soortgelijke uitzending tot stand te brengen. Deze uitzending werd in juli 1967 door de Südwestdeutsche Rundfunk uitgezonden en in oktober 1967 door de Weense T.V. herhaald. Ds Braun kon ook enige journalisten ertoe brengen berichten te publiceren over de celibaatsbeweging onder de katholieke geestelijkheid, maar er waren gevallen, waar de redakties weigerden deze artikelen op te nemen, met de mededeling dat een of ander bisdom aandelen bezat in de vermeende onafhankelijke en neutrale krant.

In „Stimmen zur Priesterheirat" zijn nog andere gevallen te lezen, waarin beschreven wordt hoe de bisschoppen de bespreking van de celibaatskwestie wisten te verhinderen. De bewerker haalt ook enkele citaten aan uit een boek van de vroegere professor in de theologie, Matthias Becker te Munster, waarin de taktiek van de bisschoppen om hervormingen te verhinderen besproken wordt.

Ook is een gedeelte van het boek gewijd aan de priesterhulp op de Wartburg te Velp. Ds Braun laat daarin als zijn overtuiging naar voren komen dat deze zegenrijke arbeid van de Stichting In De Rechte Straat, alsmede de geschriften en lezingen van ds Hegger, zeer zeker direkt en indirekt hebben bijgedragen tot de vernieuwingen in het Nederlandse r.-katholicisme.

Zo brengt het boekje „Stimmen zur Priesterheirat" naast het rechtstreekse thema interessante berichten over gebeurtenissen waarvan helaas in de kerkelijke, zowel als wereldlijke pers nauwelijks iets te lezen valt. Allereerst blijkt echter hoezeer de publikatie van het geschrift van Timotheüs „Die Priesterehe" in West Duitsland en Oostenrijk de diskussie over het celibaat bevorderd heeft, hoe zich om dit probleem de bespreking van andere gewetensproblemen kristalliseerde en hoe tenslotte op de Katholiekendag van 1968 in Essen openbaar werd wat reeds lang onder de grond rommelde.

Als laatste moet er nog op gewezen worden dat deze r.-k. hervormingsbeweging onlangs openbaar is geworden in de werkgemeenschap „Jonge Kerk" gezeteld in Munster, Freiliggrathstr. 22.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen