Psychologe onthult nood Italiaanse vrouw

(Door Célestre Herberichs, psych. drs.)

Geen enkele instelling in de westerse wereld heeft zozeer de emancipatie van de vrouw genegeerd als de christelijke kerken, en met name de katholieke kerk......

8000 brieven vol ellende

Dit zegt professor dr. J.A. Huisman in „Germaans en mediterraan christendom", een uiterst boeiend artikel, dat het hele juninummer van DUX 1) vult. Uitgaande van de kuituurverschuiving, die zich sinds het ontstaan van het christendom in Europa heeft voltrokken, werpt hij een verhelderend licht op de spanningen in de Kerk tussen noord en zuid, die de laatste tijd zo acuut geworden zijn. De demokratie bijvoorbeeld heeft zich ontwikkeld in noord-Europa; ook de emancipatie van de vrouw heeft daar haar beslag gekregen. Landen als Spanje en Italië vertonen wat dit betreft een heel ander beeld. En doordat in het centrale bestuur van de Kerk de Italiaanse invloed nog steeds zeer groot is, zijn misverstanden en konflikten voorlopig onvermijdelijk.

De jacht op buitenlandse meisjes

Het feit dat Rome er zo verschrikkelijk veel moeite mee heeft, te gaan erkennen dat ook de vrouw een mondig wezen is, hangt dan ook heel zeker samen met de man-vrouw-verhouding in Italië. Officieel is de Italiaanse vrouw wel gelijk berechtigd; de wetgeving is de laatste jaren op dit punt aanzienlijk gemoderniseerd. Maar onder de oppervlakte is er aan de eeuwenoude patriarchale verhoudingen vaak nauwelijks iets veranderd. Men hoeft niet eens zo diep te graven om dat te ontdekken. Elke toeriste die ooit dit — overigens verrukkelijke! — land bezocht, kent de plaag van de don giovanni's, lastig en hardnekkig als wespen boven een pot jam, die „la caccia alle straniere" (de jacht op buitenlandse meisjes) beoefenen als was het nationale sport nummer één. Ze putten zich uit in komplimenten en strijkages, maar in een drukke winkel of voor het loket van postkantoor of bank gaan ze vanzelfsprekend vóór de al langer wachtende dames.

„Verleid en verlaten„

Een waarlijk schokkend dokument over de man-vrouw-verhouding in Italië kwam mij onlangs bij een bezoek aan Rome in handen: een bundel brieven, zoals er jaarlijks tienduizenden door vrouwen en meisjes aan de vragenrubriek van de damesbladen geschreven worden. Gabriella Parca, een psychologepubliciste, heeft deze brieven als de meest kenmerkende uit een aantal van 8000 geselekteerd, gerubriceerd en van een introduktie voorzien 2). In totaal kwamen er in tien jaar tijd vijf miljoen van dergelijke vragen om raad en troost bij de verschillende Italiaanse vrouwenbladen binnen. Men moet de waarde van zulke spontaan-geschreven „documents humains" als getuigenis van een psychologische werke ijkheid niet onderschatten. Niet voor niets heeft Marcelle Auclair, de hoofdredaktrice van „Marie-Claire", deze winter dringend de aandacht van het Concilie gevraagd voor de huwelijksproblematiek, zoals zij die dagelijks in de soms radeloze brieven van haar lezeressen onder ogen krijgt.

Zo geeft ook de door Gabriella Parca verzamelde vragenbuspost een levendig beeld van de problemen, waar heel eenvoudige Italiaanse vrouwen mee worstelen.. De brieven zijn afkomstig uit alle streken van het land (iets meer uit het zuiden), van meisjes en vrouwen van alle leeftijden, overwegend uit het millieu van arbeiders, boeren en kleine burgerij. De meeste schrijfsters zijn niet gewend de pen te hanteren. De nood moet wel hoog gestegen zijn, wanneer ze dan toch er toe overgaan om een uitvoerige brief te schrijven aan een onbekende, die ze blijkbaar meer vertrouwen dan de mensen in hun omgeving. De eerste indruk, die zich opdringt, is er dan ook een van een ontstellend geestelijk isolement. Er is niemand, met wie over de soms benauwende seksuele problematiek gesproken kan worden. Zo gebeurt het, dat tal van meisjes jarenlang met angsten rondlopen, waarvan een enkel verstandig gesprek hen had kunnen bevrijden.

En dat is dan een tweede indruk: het beheerst-worden door angst en onzekerheid. Velen voelen zich weerloos uitgeleverd aan de man, die een machtspositie bekleedt en tegen wie ze niet op kunnen. „Verleid en verlaten" is een voortdurend terugkerend Leitmotiv. Het is altijd weer hetzelfde oeroude verhaal: de vriend of verloofde begint eisen te stellen; het meisje verzet zich aanvankelijk hevig, want ze is opgevoed met de onwrikbare leer dat haar reinheid haar kostbaarste bezit is; op zijn dreiging haar in de steek te laten, geeft ze tenslotte toe waarop hij haar in de meeste gevallen prompt laat zitten, want „hij trouwt alleen met een rein meisje'... Dergelijke drama's vinden dan heel vaak later nog een vervolg, als het meisje weer eens verkering krijgt: dan gaat ze gebukt onder de verstikkende angst dat hij ooit haar „verleden" te weten zal komen. Met hem de zaak openlijk bespreken is uitgesloten. Man en vrouw zijn doodgewoon geen gesprekspartners, en de dubbele moraal is zó ingeburgerd, dat ze een natuurwet lijkt.

„Italië: één grote harem"

De schrijfster zegt in haar introduktie. dat de verschillende moraal, die voor mannen en vrouwen geldt, het grootste sociale onrecht in Italië is. En de filmregisseur Zavattini, die het boek een voorwoord meegaf, zegt kort maar krachtig: Italië is nog één grote harem. Natuurlijk is dit lang niet overal even sterk. Er zijn grote verschillen tussen noord en zuid, tussen stad en platteland, tussen meer en minder ontwikkelde milieus. Maar toen ik Gabriella Parca vroeg of de situatie de laatste jaren niet veel verbeterd was, kreeg ik positief ten antwoord: nauwelijks.

1) DUX, maandblad gewijd aan jeugd en wereld, uitg. Katholieke jeugdraad voor Nederland, Maliesingel 13, Utrecht.

2) Gabriella Parca, „Le italiane si confessano", Feltrinelli 1964 (pocketuitgave). Een eerste editie verscheen in 1959 bij Parenti in Florence. Een Duitse vertaling kwam uit in 1962 (Feder Verlag, München, een Engelse in 1963 (Farrar-Straus, New York; Allen-Unwin, London).

(Uit: De Tijd).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen