Hoe functioneren relikwieën in Polen?

Kardinaal Dziwisz heeft tijdens het hoogwater afgelopen zomer een relikwie van de heilige Stanislaus (een van de patroonheiligen van Polen) gebruikt om daarmee een overstroming af te weren. Priester-exorcist Gutmajer gebruikt een sok van de vorige paus, Johannes Paulus II, om daarmee demonen uit te drijven. Een bekende Poolse voetballer stelt heel serieus dat het dankzij het bloed van de paus is dat hij het winnende doelpunt in de wedstrijd tegen Rusland kon maken.

Hoewel de Katholieke Katechismus heel summier spreekt over relikwieën, is de relikwieënverering in Polen zeer populair. In bijna elke plaats bevinden zich een of meer relikwieën.

Kardinaal Dziwisz, aartsbisschop van Krakau, is in het bezit van twee ampullen bloed van de overleden paus Johannes Paulus II. Nu de paus zalig verklaard is, zijn dit belangrijke relikwieën. Dit bloed is volgens kardinaal Dziwisz “het levende bloed van de Heilige Vader.”

Ook alle voorwerpen die de paus ooit aangeraakt heeft, zijn relikwieën. Momenteel bevinden zich in ruim 400 kerken in Polen relikwieën van Johannes Paulus II, circa tachtig daarvan bestaan uit druppels bloed.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen relikwieën van de eerste graad (delen van het lichaam), van de tweede graad (gebruiksvoorwerpen en kleding die de heilige veel gebruikt heeft), en van de derde graad (voorwerpen en kleding die de heilige ten minste eenmaal aangeraakt heeft).

Relikwieën worden vaak van plaats naar plaats vervoerd. Dat geldt ook voor ampullen met druppels bloed van de paus. Vooral in kleinere plaatsen is dat een grote gebeurtenis. Van heinde en ver komen er mensen op af. De hele stad wordt voor de gelegenheid versierd met vlaggen, slingers en afbeeldingen van de voormalige paus. Er vindt een grote openluchtmis plaats met aansluitend een processie. Er is ook een grote kermis, zodat het geheel één groot volksfeest met veel vertier wordt.

In de middeleeuwen werden de lichamen van overleden heiligen letterlijk in stukken gescheurd, zodat velen een stukje konden krijgen. Daardoor bevinden zich op veel plaatsen stukjes bot van heiligen die vereerd worden en waar vaak een magische kracht aan toegekend wordt. Tegenwoordig gebeurt dat weliswaar op een wat beschaafdere wijze, maar veel is er niet veranderd. In februari 2012 werd de Poolse priester Jerzy Popiełuszko, die in 1984 door de communistische geheime dienst vermoord is, zalig verklaard. Direct daarna werd zijn lichaam opgegraven. Uit zijn lichaam en kleding ontstonden ongeveer 400 relikwieën, die over Polen verdeeld werden.

In een klooster in Łagiewniki, bij Krakau, bevinden zich de stoffelijke resten van Faustyna, een in Polen zeer populaire heilige. Aan de kracht van haar beenderen worden vele wonderen toegeschreven en de nonnen van het klooster produceren telkens weer nieuwe relikwieën van Faustyna. Er worden regelmatig stukjes bot weggehaald die als eerstegraadsrelikwieën worden verspreid. De kloosterzusters produceren ook relikwieën door met stukjes stof over Faustyna’s botten te wrijven, waardoor dit relikwieën van de derde graad worden. Deze stukjes stof worden in sieraden verwerkt, die verkocht worden. Zo kan men er goed aan verdienen en voelt de koper zich beschermd door een echte amulet.

Er is in Polen nog steeds sprake van een levendige relikwieënhandel. Op allegro.pl, de Poolse variant van Marktplaats. nl, kun je al vanaf circa 10 euro een relikwie bestellen.

Het klinkt ons allemaal absurd en onwaarschijnlijk in de oren, maar voor waarschijnlijk de meerderheid van de Polen is dit een realiteit waar je niet mee mag spotten.

Binnen de Rooms-Katholieke Kerk is er ook kritiek op de cultus rondom het bloed van de paus. Intellectuelen vinden het infantiel en zien er een terugkeer naar de middeleeuwen in. Verschillende geestelijken benadrukken dat we ons niet moeten concentreren op het pauselijke bloed, maar op de pauselijke leer. Dit zijn echter stemmen van een minderheid, die door de overgrote meerderheid niet gehoord of die door haar genegeerd wordt. Relikwieën zijn in.

Het is niet de leer, maar het zijn de relikwieën en de daarmee verband houdende vermeende wonderen die de mensen in de kerk trekken. Ondanks de kritiek vindt de kerk al dit bijgeloof en zoeken naar wonderen prima: beter een volle kerk vanwege een relikwie, dan een kerk met een handvol bewust gelovende mensen.

Wilt u reageren op dit artikel? Of heeft u zelf een vraag over het roomskatholicisme of over het geloof of de Bijbel? Mail dan naar: karolien@irs.nu

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen