De Reformatie herdenken?

Om met die laatste vraag te beginnen: het is evident dat er een trend zichtbaar is dat Reformatieherdenkingen minder goed bezocht worden dan in het verleden het geval was. Vaak worden deze avonden vooral bijgewoond door een wat ouder publiek. Dat is jammer, maar dat hoeft nog geen reden te zijn om te stoppen met het organiseren van dergelijke bijeenkomsten. Het is een algemene trend dat kerkelijke samenkomsten, symposia en conferenties minder goed bezocht worden. Bovendien zijn er nog steeds heel wat plaatsen waar wel een goede opkomst is.

Een argument dat nog wel eens ingebracht wordt tegen het organiseren van Reformatieherdenkingen is het gebrek aan eenheid tussen de nazaten van de Reformatie. Het is inderdaad zeer beschamend dat er onder de kinderen van de Reformatie zo veel scheuringen en verdeeldheid konden ontstaan. Waar Luther en Calvijn uitgingen van de ene kerk, hebben wij het toegelaten dat er zo’n grote verbrokkeling ontstaan is. Toch hoeft dat geen reden te zijn om de herdenking van de Reformatie maar na te laten. We kunnen de Reformatie daar toch niet de schuld van geven?! De Reformatie wilde geen afscheiding zijn, maar een hervorming. Dat betekent wel dat een Reformatieherdenking nooit triomfantelijk mag zijn. Het is ook een moment voor christenen om zich te verootmoedigen vanwege de verdeeldheid. Er leeft in de gereformeerde gezindte nog wel eens een superioriteitsgevoel ten opzichte van Rome. Dat is helemaal misplaatst. Je kunt vinden van Rome wat je wilt, maar het is wel een kerk die de organisatorische eenheid van de kerk hoog in het vaandel heeft staan. Daar kunnen reformatorische christenen, veel van leren.

Wat zijn dan de redenen om toch door te blijven gaan met het organiseren van Reformatieherdenkingen? Ik noem er drie.

In de eerste plaats: gedenken is een Bijbels kernwoord. Israël moest de grote daden van God in zijn geschiedenis levend houden door ze telkens weer te gedenken. Wie niet gedenkt, vergeet. Juist in een tijd waarin mensen weinig historisch besef meer hebben en het verleden niet of nauwelijks kennen, is het belangrijk om eraan herinnerd te worden dat er een geschiedenis achter ons ligt waarin Gods handelen zichtbaar is. De Reformatie was een daad van God, een beweging die zegen verspreid heeft in Europa en het Woord van God weer heeft teruggebracht.

In de tweede plaats: Reformatieherdenkingen zijn van belang omdat het momenten zijn waarop de inhoud van de Reformatie naar voren gehaald kan worden. We gedenken niet om het gedenken, we gedenken om de inhoud. Anders wordt het nostalgie. Een Reformatieherdenking is een uitgelezen kans om de boodschap van de Reformatie uiteen te zetten: de betekenis van de genade, de rechtvaardiging door het geloof, het priesterschap van de gelovigen etc. Feitelijk niets anders dus dan de betekenis van het Woord van God voor ons leven. Dat is volgens Luther immers de ware schat van de kerk: ”het heilig Evangelie van de heerlijkheid en de genade van God” (stelling 62).

In de derde plaats: Reformatieherdenkingen zijn van belang omdat het oecumenische momenten zijn. Hierboven ging ik in op de gedachte dat het beter zou zijn om vanwege de kerkelijke verdeeldheid geen herdenkingen te organiseren. We kunnen dat argument ook omdraaien. Juist de Reformatie herinnert kerken telkens weer aan hun gezamenlijke achtergrond. Juist Reformatieherdenkingen geven ons ook weer een kans om een gezamenlijke initiatieven te ontplooien.

Kortom, om bovengenoemde redenen meen ik dat het nog steeds zin heeft om de Reformatie te herdenken, zeker nu het vijfde eeuwfeest van de Reformatie dichterbij komt. Prof. dr. H. van den Belt opperde vorig jaar zelfs dat het een missionaire kans biedt. Waar ”gewone” Reformatieherdenkingen vaak een binnenkerkelijke aangelegenheid zijn, zal de Reformatieherdenking van 2017 ook mensen vanbuiten trekken. De Calvijntentoonstelling in 2009 trok duizenden mensen van buiten de kerk, die op deze manier herinnerd werden aan de calvinistische geschiedenis van ons land én de boodschap van Calvijn. Zo kan –in de woorden van prof. Van den Belt– de historie een voertuig zijn voor de verspreiding van het Evangelie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen