“Wees een zegen onderweg, rijd veilig”

Ik noteerde de afgelopen maanden heel merkwaardige voorbeelden van zegeningen. Zo werden in een kerk in Brabant de steken van prins carnaval en de raad van elf gezegend. RTL Nieuws liet het op de televisie zien: alle hoofddeksels, keurig neergelegd op een tafel, werden door de priester gezegend.

Zegeningen

Ook de zegening van de grondboor bij de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, onder aanroeping van de heilige Barbara, de patrones van onder anderen de mijnwerkers, haalde de krant. Pastoor Joop Stam van de Sint-Nicolaaskerk verzekerde de aanwezige journalisten: “Het is geen magie. Er kan altijd iets gebeuren. We bidden om onze talenten te laten zegenen. Het wil niet zeggen dat we ons verstand uitschakelen en God het werk laten doen. We vragen God bijstand, opdat het werk op verantwoordelijke wijze wordt uitgevoerd.”

Ook op internet zijn tal van recente voorbeelden te vinden. Zo spreekt pastoor Fons Captijn uit Velsen bij de zegening de woorden: “Wees een zegen onderweg, rijd veilig. In de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen.”

In het Brabantse Meerveldhoven vindt jaarlijks in september de zegening van voertuigen plaats op het hoogfeest van Sint-Lambertus. Iedereen die dat wil kan dan zijn voertuig laten zegenen. Een voertuig is “alles waarmee mensen zich voortbewegen, dus naast auto’s, fietsen en brommers ook rollators, scootmobielen, maar ook vaartuigen”, aldus het parochieblad. Sint-Lambertus legde grote afstanden af om het Evangelie te verbreiden, vandaar.

Sacramentalia

Als protestant weet je niet zo goed wat je met dit soort rituelen aan moet. De simpelste manier is alles zonder meer te veroordelen en af te doen met de woorden: “paapse stoutigheden”, of modern bijgeloof. De vraag kan opkomen of dit alles bedoeld wordt in het avondmaalsformulier, waar van de tafel des Heeren geweerd worden “zij die vee of mensen zegenen en die aan zulke zegening geloof hechten. Of gaat het daar meer om mensen die de zwarte kunst beoefenden? De uitleggers verschillen daarover van mening. Hoe dat ook zij, in ons blad, dat het getuigend gesprek met Rome wil voeren, dienen we ons minstens af te vragen welke theologische overwegingen een rol spelen.

Men gebruikt voor dit soort rituelen het Latijnse woord “sacramentalia”, ( = wat op de sacramenten lijkt). Het gaat dan concreet om zaken die gedaan worden om Gods gunst en welwillende opmerkzaamheid te verkrijgen. Het branden van kaarsen, het wijden van palmtakken en het zegenen van auto’s zijn voorbeelden van sacramentaliën. Ze zijn bedoeld om het alledaagse leven te heiligen.

Levensheiliging

Wat ons aanspreekt is de nadruk op de levensheiliging. Wie zijn voertuig, zijn vee of zijn gereedschap laat zegenen, heeft in elk geval nog het besef: “Aan ’s Heeren zegen, is ’t al gelegen.” Dat moet ook ons, in onze geseculariseerde wereld, aanspreken. Als we een nieuwe auto hebben gekocht, is het niet verkeerd de Heere in het gebed te vragen ons onderweg te bewaren. Dat is echter heel wat anders dan een apart ritueel uitvoeren met wijwater en dergelijke.

Bij het gebruik van sacramentalia zien we vaak een mengeling van folklore, magie, bijgeloof, volksdevotie én oprechte vroomheid. Zoals Charles van der Voort, de arrangeur van de bloemen die door monseigneur Eijk gezegend werden, bij deze plechtigheid enigszins aarzelend opmerkte: “Misschien helpt het bij het veilig aankomen.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen