Een verstandige profeet

Aldus dr. J. Kuhlman, Nederlandse dominicaan, die sinds 1977 in Peru werkt, in De Bazuin van 14 febr. 1986. Zijn artikel heeft mij destijds bijzonder aangesproken en ik citeer er verder uit:

Gedurende vele jaren heb ik gedacht dat het de hoogste wijsheid was te doen wat verstandig is. Ik kom er evenwel steeds meer achter dat deze deugd van verstandigheid ondanks alle op haar uitgebrachte oden en lofzangen zich telkens opnieuw toch voorat aandient als een uitnodiging om ter vermijding van moeilijkheden het op een akkoordje te gooien met de bestaande orde en zo wat aan te modderen om allerlei mensen ter rechter en ter linker zijde te vriend te houden.

Het wil me echter voorkomen dat de grote voorlopers van de christelijke traditie zich nooit tot een dergelijke houding hebben laten verleiden. De voorlopers blijken dan ook allerminst "verstandige mensen" te zijn geweest. Ze hebben nooit gedaan wat verstandig is, omdat ze nooit bereid waren aan te pappen met de bestaande orde. In plaats daarvan lieten ze zich slechts leiden door het verlangen die wegen in te slaan, waarlangs een werkelijk goede en geheel nieuwe toekomst in het verschiet kan komen.

Het is welhaast het tragische lot van verstandige mensen dat ze zich veroordeeld zien alsmaar heen en weer geslingerd te worden tussen allerlei te respecteren belangen; je zou bijna zeggen: zoals een biljartbal, die op het groene laken eindeloos van hot naar haar wordt voortbewogen, zonder ooit ergens te komen.

Profeten

Tegenover het eindeloos gestuntel van verstandige mensen is het de charme van profeten dat ze nooit de minste neiging tonen zich te laten inkapselen in de wurgende greep van de verstandigheid. Ze doen nooit wat verstandig is, maar wat er gedaan moet worden; en dat gebeurt dan steeds zonder enige vorm van terughoudendheid. Om deze reden moet je eigenlijk zeggen dat profeten per definitie onverstandige mensen zijn. In ieder geval is het nog nooit gebeurd dat er onder ons een verstandige profeet is opgestaan. Een verstandige profeet is evenzeer ondenkbaar als een vierkante cirkel.

KOMMENTAAR

Ik ben het hartgrondig met Kuhlman eens, wanneer hij zegt dat het wezen van een profeet bestaat in niet-verstandig zijn.

Je kunt een profetie vergelijken met de kunst. De kunst begint waar de logica eindigt. Logische kunst is een innerlijke tegenspraak. Kunst ontstaat uit inspiratie, niet uit geredeneer.

Zo is het ook met de profetie. Ze ontstaat uit een onweerstaanbare, innerlijke gloed die naar omhoog welt en alle redeneringen omver spoelt.

Samen in één mens

Ik kan het echter met Kuhlman niet eens zijn, wanneer hij zou bedoelen dat profetie en verstandigheid niet in één mens kunnen samengaan. Dat kan heel zeker. De Bijbel en de geschiedenis geven er voorbeelden van.

Wél betekent dat een verscheurdheid in het hart van een mens, die beide gaven ontvangen heeft. Voortdurend staat hij voor de vraag: 1. Ben ik niet ontrouw aan mijn profetische roeping; 2. Glijdt mijn profetie niet af naar fanatisme of naar het conpromis?

Samen in één gemeente

Maar profetie en verstandigheid kunnen in elk geval samen gaan in de ideale gemeente van Christus.

Met opzet zeg ik: in de ideale gemeente van Christus zoals die in de Bijbel getekend wordt. Paulus schrijft:

"Maar aan een ieder wordt de openbaring des Geestes gegeven tot hetgeen nuttig is. Want deze wordt door de Geest gegeven het woord der wijsheid en een ander het woord der kennis, door dezelfde Geest… En een ander de werking der krachten; en een ander profetie" (1 Kor. 12:7-10).

Twee ontsporingen

Zelden echter bestaat zulk een ideale gemeente. De geschiedenis heeft laten zien dat er telkens twee ontsporingen optreden:

1. De profeten willen hun beperkingen niet erkennen. Ze menen dat ze ook verstandig zijn en de gemeente kunnen leiden en besturen. En dat kunnen ze nu juist als profeet niet. Daarom zegt Paulus: "En dat twee of drie profeten spreken en dat de anderen oordelen" (1 Kor. 14:29).

2. De 'verständigen' menen dat ze over alle gaven, ook over de gave van de profetie, beschikken. Vaak komt dat voort uit het feit dat ze vanuit hun verstandigheid totaal niet aanvoelen wat de profeten bedoelen. Alles wat niet meer beredeneerd kan worden, is in hun ogen verdacht. Ze noemen het al gauw 'zweverig, dweperig, sentimenteel, bombast, fanatisme, overdreven, sectarisch, enz.".

De gevolgen

Als de profeten menen alle gaven te bezitten, zullen ze de 'verstandigen' uit de gemeente wegdrukken. Dan wordt het al gauw een janboel. De profeten worden kleine of grote pausen, die de anderen aan hun vermeende onfeilbare gezag willen onderwerpen. De boel spat vroeg of laat uit elkaar.

Als de 'verstandigen' menen over alle gaven te beschikken, zullen ze de profeten als lastposten uit de gemeente werpen. Maar daarmee brengen ze de dood in de pot. De kerk verkilt. De 'verständigen' rationaliseren al het doen en laten in de gemeente. De belijdenisgeschriften die oorspronkelijk als een juichkreet van de gemeente waren ontstaan, worden vervormd tot een wetboek van geloofsartikelen met de eraan gehechte sancties en straffen, wanneer men één van die artikelen betwijfelt of bestrijdt, zelfs als men dat doet met een beroep op Gods Woord.

De leiding die Christus aan Zijn gemeente wil geven door Zijn levende Woord endoor Zijn levendmakende Geest, wordt Hem uit handen genomen, doordat men een kerkelijk wetboek heeft opgesteld waarop men zozeer is gaan bouwen, dat Christus, naar de mens gesproken, geen kans meer heeft om persoonlijk de gemeente te leiden.

In beide gevallen is dat onze zonde, onze heerszucht en machtswellust, de weigering om te zien naar het voorbeeld van Christus, die zachtmoedig en nederig van hart is. Wezenlijk hangt daarmee samen: ons gebrek aan vertrouwen in Christus. Ik heb het al vaker gezegd: We promoveren Christus dan weg naar de hemel. We maken Hem tot ere-voorzitter van de kerk, die ver weg aan de rechterhand des Vaders zetelt, maar die niet de echte voorzitter van ons vergaderingen en samenkomsten moet zijn.

Zijn aanwezigheid onder onze zou te lastig kunnen worden. Als Hij bij ons zou komen zouden al onze praatjes wel moeten verstommen. Zijn heilige en liefdevolle aanwezigheid zou ons in onze zelfzucht al te zeer te schande zetten.

Paulus een verstandige profeet

Hoe jammer, hoe ontzettend jammer is dat! Christus heeft Zijn gemeente zo prachtig willen uitrusten met allerlei gaven van de Heilige Geest, zodat de gemeente als een levend gebouw, een tempel van de Heilige Geest, oprijst voor het aangezicht van de Vader, die in haar de bruid ziet van Zijn Zoon.

Een stichting als IRS loopt altijd het gevaar om te 'verstandig' te worden. Wij moeten statuten hebben. Alles moet financieel tot in de puntjes verzorgd worden. Een accountantscontrole was en blijft nodig.

Paulus die over zulke geweldige gaven van de profetie mocht beschikken, had echter in sterke mate ook de gave van de verstandigheid, de wijsheid, gekregen. Daarom lezen we dat hij erop staat dat het geld voor de armen in Jeruzalem door minstens twee broeders in ontvangst wordt genomen en aan de gemeente te Jeruzalem zal worden overgedragen. Zie o.a. 2 Kor. 8 en 9.

Maar daarom moeten wij, IRS-bestuur en -direktie, ervoor oppassen dat we bv. de achterban niet slaafs naar de ogen zien en onze donateurs naar de mond praten om voldoende geld binnen te krijgen voor onze projekten.

Daar is echter nog altijd de belofte van Christus dat Hij onder ons al Zijn gaven wil uitstorten. Wanneer wij ootmoedig en gelovig vertrouwen op die belofte, dan zal Hij er Zelf voor zorgen dat er onder ons steeds een evenwicht zal zijn tussen profeten en 'verstandigen'. Hij wil ons leiden dooréén en dezelfde Geest. Zijn Naam zij geprezen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen