Is Rome mild geworden?

Bisschoppensynode

Mevr. E. Vos de Wael-Smulders kent blijkbaar niet voldoende de leer van haar eigen kerk. Zij schrijft: „Gelovigen met kritiek op Rome vind ik geen onverlaten", maar haar kerk heeft uitgesproken: „Indien iemand beweert dat katholieken een gerechtvaardigde reden kunnen hebben om het geloof (…) in twijfel te trekken, die zij vervloekt" (Eerste Vatikaanse Concilie, derde zitting canon 3). En in de motivering voor dit „anathema sit" wordt gezegd dat het katholieke geloof zulk een grote genade is dat iemand dit alleen maar kwijt kan raken vanwege een persoonlijk zwaar zondig leven, „want God verlaat niemand, tenzij Hijzelf verlaten wordt" (Denzinger nr. 1794). Zij die de R.-K. Kerk verlaten, worden dus niet slechts onverlaten, maar zelfs Godsverlaters genoemd.

Vervolgens is er de bepaling dat katholieken die lid worden van een protestantse kerk, „door het feit zelf eerloos (infames) zijn" (GI.C. can. 2314, par. 1 ad 3). Mevr. V. weet blijkbaar niet dat slechts de houding van haar kerk t.o.v. hen die in het protestantisme geboren zijn, aanmerkelijk veranderd is. Die worden sinds het Tweede Vatikaanse Concilie „afgescheiden broeders en zusters" genoemd. Ook de houding t.o.v. de Joden is een beetje veranderd. Joannes XXIII heeft beslist dat het woordje „trouweloze" Joden in de liturgie moest worden geschrapt. Maar de bepaling van het kerkelijk wetboek dat katholieken die hun kerk verlaten, „eerlozen" zijn, is niet opgeheven.

Mevr. V. kent blijkbaar ook niet de nog altijd geldende bepalingen omtrent de „excommunicati vitandi" (zij die op zulk een wijze in de kerkelijke ban zijn geslagen dat ze door de katholieken vermeden moeten worden); ook al wordt deze uiterste vorm in onze tijd nog maar zelden toegepast. „De gelovigen moeten elk kontakt met hen, ook in het profane leven, vermijden" (can. 2267); „Wanneer zij op gewijde grond zijn begraven, moeten hun lijken opgegraven worden en naar niet gewijde grond gebracht worden" (can. 1242);". Wanneer zij de mis bijwonen, „dan moeten ze uit de kerk verdreven (expellendi) worden, en als dat niet lukt, dan moet de misviering worden stopgezet" (can. 2259)- In het licht van deze bepalingen is het toch wel wat optimistisch, wanneer mevr. V. zegt dat zij tot een kerk behoort, „waar je a la minute uit kunt". Wanneer een machtige godsdienstige organisatie (de R-K Kerk telt 700 miljoen leden) zoals ook de Islam, denk aan Khomeiny, iemand openlijk als „eerloze" brandmerkt, wanneer hij meent naar een ander geloof te moeten overgaan, dan zit daar in principe het psychische dynamiet in opgesloten van de ophitsing van de massa's tegen zulk een eerloze Godsverlater. Rome is dan niet een IJzeren Gordijn, omdat deze kerk niet meer over de wereldlijke macht beschikt zoals in de middeleeuwen, maar ze is wel een Purperen Gordijn, een kerk die nog steeds over enorme psychische macht beschikt We moeten dat in alle nuchterheid kunnen konstateren.

Ik moet er echter eerlijkheidshalve aan toevoegen dat iemand die een protes tantse kerk verlaat, wel niet krachtens een protestantse kerkrechtelijke bepaling als „eerloze" wordt gebrandmerkt, maar zich toch de (onuitgesproken) publieke veroordeling van zijn kerk op de hals haalt.

NASCHRIFT

Vlak voor het ter perse gaan van dit nummer belde mevr. Vos de Wael mij op. We hadden een heel prettig gesprek. In veel dingen kon ik helemaal met haar meevoelen. Zo vertelde zij mij, hoe moeilijk het voor orthodoxe rooms-katholieken, althans tot voor kort, was om hun stem in Nederland te laten horen. De vrijzinnige richting overvleugelde bijna alles. En ik herkende daarin mijn eigen strijd binnen de Gereformeerde Kerken.

Zij zei dat allerlei wetten door tegenovergestelde gewoonten praktisch kunnen worden herroepen. Voor een gedeelte is dat ook zo. Zo zijn de diskriminerende bepalingen t.o.v. de protestanten als ketters wel niet uit het kerkelijke wetboek geschrapt, maar indirekt opgeheven door het dekreet van het Tweede Vatikaanse Concilie over de oecumene, waarin de protestanten worden genoemd „afgescheiden broeders en zusters".

Toch zou ik het prettiger vinden, wanneer Rome diezelfde houding zou gaan aannemen Lo.v. hen die de R.-K. Kerk verlaten om over te gaan naar de Reformatie. De R-K Kerk met haar 700 miljoen leden blijft potentieel een geweldige wereldse macht. De Islam telt slechts 400 miljoen leden. En wie had tien jaar geleden gedacht dat deze slapende reus van de Islam zo spoedig weer zou ontwaken om op te roepen tot een nieuwe heilige oorlog? Rome blijft een gevaarlijk systeem, zolang het alle macht in handen legt van één man. Immers volgens de officiële r.-k. leer heeft de paus het absolute leergezag, de absolute bestuurs- en rechtsmacht en hij kan door niemand en door niets op aarde ter verantwoording worden geroepen. Maar zowel de Bijbel als de kerkgeschiedenis waarschuwt ons voor de duistere mogelijkheden, die er in elk mens liggen, zodra hem zulk een absolute macht wordt geschonken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen