MAN VROUW

Op mijn terugreis van Italië begin dit jaar ben ik een dag in Genève geweest. Zo ging een van mijn lang gekoesterde wensen in vervulling: de stad van de grote reformator, Calvijn, te bezichtigen.

Terwijl ik door een van de oude straten liep, zag ik bij een antiquariaat een boek liggen: „L'homme et la femme dans la morale calviniste" (man en vrouw in de calvinistische ethiek), door André Biéler. Ik heb het gekocht en in de trein, terug naar huis, het grootste gedeelte gelezen. Het is een pracht boek en het lijkt mij beslist de moeite waard, juist in deze tijd van verwarring met name over de man-vrouw-verhouding, dat dit boek in het Nederlands zou worden uitgegeven.

Ik zou dan als titel aanraden, niet: „Man en vrouw in de calvinistische ethiek", maar: „in de ethiek van Calvijn", want Biéler laat voortdurend Calvijn aan het woord.

Uitstekend gedokumenteerd

Het is een uitstekend gedokumenteerd werk. Biéler is een grondig Calvijn-kenner. Uit de vele geschriften van Calvijn weet hij diens opvattingen over huwelijk en gezin op te diepen.

En bijzonder fijn tekent Calvijn dan die verhouding man-vrouw, zoals ze door de Bijbel bedoeld is. Hij laat zien, hoe prachtig de verordeningen van de Heere zijn, ook op dit gebied, maar ook hoe verwoestend de zonde kan optreden, juist op dit gebied, en hoe de gehuwden in de nood van hun zonde tot Christus kunnen gaan, die voor ons de vergeving heeft verworven, maar in Wie wij ook de kracht ontvangen om in het huwelijk iets van de wederzijdse liefdesverhouding van Christus en de Gemeente uit te beelden.

Ontstellende zedeloosheid

Men heeft Calvijn vaak verweten dat hij te rigoureus zou zijn opgetreden in Genève. Maar men moet daarbij niet vergeten, hoe ontstellend de zedelijke verwildering was in het Genève vóór Calvijn. Slechts een enkel citaat:

„De kerkelijke kronieken van Genève van vóór de Reformatie zijn zeer instruktief. Ze laten ons van de ene kant zien dat er talloze pogingen zijn ondernomen om verbeteringen aan te brengen in het slechte gedrag van de clerus (de geestelijken), maar van de andere kant dat al die pogingen niets uithaalden". „De staat van inkomsten en uitgaven van het bisdom geven aan dat in de tijd van twee jaar (jan. 1518 tot jan. 1520) een derde van de ontvangsten bestond uit geldboeten, die door geestelijken van het bisdom waren betaald vanwege verhoudingen met getrouwde vrouwen, meisjes en dienstboden." „In 1522 bereikt de verontwaardiging van het volk een hoogtepunt. In de nacht van 20 oktober was een meisje meegenomen naar een twijfelachtig woonkwartier (de Tour de Boel). Nu wordt een aanklacht ingediend tegen twee koppelaars, die prostituées exploiteren met als gevolg dat elke nacht priesters, kloosterlingen en anderen er komen en gaan" (Protocollen van de Gemeenteraad van Genève, geciteerd in „Les origines de la Réforme a Genève" door Henri Naef, Genève 1936).

„In 1527 wordt aan de Gemeenteraad gerapporteerd dat de priesters van de Madeleine- parochie een bordeel beheren, waar meerdere koppelaarsters aan verbonden zijn. En Roset vertelt dat in datzelfde jaar een meisje van de stad naar het bisschoppelijk paleis was gebracht om daar de grillen van de bisschop zelf te bevredigen. Maar dat veroorzaakte zulk een opschudding en ergernis dat de gemeenteraadsleden en het hele volk bij het paleis samen dromden om het meisje van de bisschop terug te eisen. De bisschop sprak de menigte toe vanuit het venster, verzocht hen om weg te gaan en gaf hun het meisje terug; zij was nog niet door hem geschonden" (Michel Roset in „Les chroniques de Genève, Genève, 1894, p. 119) Al deze citaten zijn te vinden in voornoemd boek p. 21-22.

Enorme taak voor Calvijn

Het is niet prettig deze chronique scandaleuse te publiceren, maar we menen toch dat het nodig is, omdat aan Calvijn in allerlei publikaties onrecht wordt aangedaan, doordat hij wordt voorgesteld als een loutere puritein, terwijl hij in wezen stond voor de enorme taak om een beetje orde te scheppen in een volstrekte chaos van publieke bandeloosheid en ontucht, die voornamelijk het gevolg was geweest van de r.-k. wet van het celibaat en de schendingen daarvan door bisschoppen, priesters en kloosterlingen.

NAAR INDIA

Van 9 november tot 7 december hoop ik (H.J.H.) in India te zijn. Deze reis was aanvankelijk voor januari gepland, maar vanuit India bereikten ons herhaalde en dringende verzoeken om zo spoedig mogelijk te komen. Alles staat daar in een beginstadium. Een grondig overleg om alles via goede huishoudelijke bepalingen in definitieve banen te leiden is nodig. De Stichting Woord en Daad heeft mij gevraagd om dan tevens de projekten van deze stichting te inspekteren en er verslag over uit te brengen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen