Rome en de reformatie

Ds A. T. Besselaar en J. Spoelstra.

Uitg. Kok, Kampen, Boeketreeks, f 1,50, 160 bl.

Het is met veel genoegen, dat wij dit populaire boek bij u aanbevelen

Het is vlot geschreven. Je leest het met plezier. Gezellige treinlektuur.

Het boek is een soort inventarisatie van de opvattingen, die er binnen Rome en de Reformatie leven. Het geeft nieuwere stromingen weer, het wijst op de fouen in beide kampen.

„Inventarisatie". Dat geeft de grote waarde aan van dit boekje. Het kan zeer dienstig zijn bij een eerste kennisname van r.-katholieken. Het getuigend karakter is tot een minimum gereduceerd. Daarom zal een r.-katholiek er zich vermoedelijk ook niet aan stoten.

Dat geeft tevens ook de beperktheid van dit boek aan. De ondertitel luidt: „Een poging tot een eerlijk gesprek". Dat is heel bescheiden geformuleerd. Ik zou echter de beperktheid van dit boek nog nader willen doen uitkomen door het te noemen: „Een poging tot de opening van een eerlijk gesprek".

Want om echte gespreksstof te bieden, daarvoor is het boekje toch weer te eenvoudig. Bovendien is het te vrijblijvend geschreven. Dat moest ook wel, gezien de opzet. Zodra het getuigend karakter te sterk in een boek, dat zich tot r. katholieken richt, naar voren komt, wordt dit door de r.k. lezer al gauw als een aanval op zijn kerk beleefd.

Het is dan ook te hopen, dat onze protestantse kerken zich, ondanks de grote waarde van dergelijke lektuur, ook bewust blijven van deze beperktheid. Men zal het moeten zien als melk voor hen die de vaste spijze nog niet kunnen verdragen. Verliest men dat uit het oog en gaat men deze lektuur als de „alleenzaligmakende" beschouwen, dan werkt dit een hopeloze vervlakking in de hand. Dan is er nu nog wel interesse voor deze vrijblijvende inventarisatie, maar dan verdwijnt op de duur ook die belangstelling en dan loopt men al met elkaar gearmd, zodra de ander het woord „christelijk" maar een paar keer heeft laten vallen

Maar, indien men die gevaren in het oog blijft houden, dan kan dit boekje zeer goede diensten verrichten bij de opening van een gesprek met een r. katholiek. Weshalve wij het voortaan onder de lijst van onze aanbevolen lektuur zullen opnemen.

Enkele onjuiste weergaven

Ten behoeve van hen, die zich deze eerste druk aanschaffen, en in de hoop, dat daar bij een tweede druk mee wordt rekening gehouden, willen wij hier wijzen op enkele onjuiste weergaven van het r. katholicisme.

„....het natuurlijke leven van de mens en het bovennatuurlijke, dat als een verdieping daar boven op is gezet" bl. 42. Dit is een al te simplistische voorstelling van de leer van natuur en bovennatuur, en ook onjuist. Natuur en bovennatuur vormen één levend geheel· Dit is mogelijk krachtens de „gehoorzaam heidsaanleg" van elk geschapen ding.

„De grond van de goede werken is steeds de genade van Christus" bl. 49. Dit moet zijn: „De grond van de natuurlijk-verdienstelijke goede werken......", want goede werken kan men ook zonder de genade van Christus doen. Aldus heeft Trente gedefinieerd tegenover de reformatie. (Denzinger: 815. Zie hierover ook Jone, Kath. Dogmatiek, bl. 325).

„En daarom is het niet billijk de r.k. kerk te verwijten, dat zij het „Christus alleen" niet zou aanvaarden" (bl. 325). Dat is beslist een vergissing. De schrijvers hoeven zelf maar even een r.k· kerkdienst mee te maken, en dan zien ze dat daar allerlei andere middelaars en middelen worden ingeschakeld: de priesters met de sacramenten, vooral de biecht, die voor hen die doodzonden hebben gedaan, noodzakelijk is voor het eeuwig behoud „necessitate medii", d.i. als een noodzakelijk middel, — en verder de heiligen, en vooral Maria, die een apart feest heeft van het „middelaresschap van alle genaden", met een eigen misformulier. Het moet dus zijn: „Christus in de eerste plaats", want dat wordt wel door de r.k. kerk geleerd. En zo zullen de schrijvers het waarschijnlijk ook bedoeld hebben

Op blz. 62-63 wordt gezegd, dat het bij de Biecht gaat „om zo nauwkeurig mogelijke aanwijzing van tijd, plaats en omstandigheden". Dat is onjuist. Men heeft slechts de doodzonden te biechten en wel met de juiste soort en de omstandigheden die de doodzonde van soort veranderen. Plaats en tijd behoren echter niet tot de omstandigheden, die een doodzonde van soort veranderen en behoeven dus niet gebiecht te worden.

„In de reformatorische opvatting over de biecht was echter beslist geen plaats voor een verdienste van het berouw, waardoor de biechteling de vergeving van zonden verwerft". Maar Rome leert niet, dat de mens in de biecht de vergeving van de zonden krijgt op grond van het verdienstelijk karakter van het berouw, maar omdat daar het berouw een sakramenteel karakter krijgt, doordat het opgenomen is in de elementen van het sakrament zelf, en zodoende ex opere operato, d.i· enkel omdat het een onderdeel van het sakrament is, de vergeving der zonden bewerkt. Het volmaakte berouw vergeeft de zonden krachtens eigen verdienste, maar doet dat even goed buiten de Biecht.

Een kleiner foutje: bl. 79: De „kruinschering" is geen onderdeel van de wijding tot het priesterscshap. Het is enkel de opname in de clericale stand. Daarna krijgt men de vier lagere wijdingen en de drie hogere wijdingen. Op bl. 80: „Het eigenlijke sacrament van het priesterschap wordt toegediend in de drie hogere wijdingen". Dit moet zijn: „in de derde van de hogere wijdingen".

Een volle aflaat kan de hele tijdelijke straf van een mens wegnemen. „Of dit werkelijk gebeurt, bepaalt niet de kerk, maar God, de enige Rechter", (blz. 135). Dit moet zijn: „Of dit werkelijk gebeurt, hangt af van de gesteltenissen van de mens, die de aflaat verdient". Alleen wanneer het gaat over aflaten, die op overledenen worden toegepast, dan bepaalt de eeuwige Rechter, of die aflaten ook werkelijk op die bepaalde persoon worden toegepast, waarvoor ze verricht worden.

Bijzonder zwak vond ik het antwoord, dat gegeven wordt op het r.k. sakrament van het Vormsel en het Oliesel. Dit zal geen enkel r. katholiek overtuigen.

Ik meen dat in deze punten het enige bevredigende antwoord zal zijn, dat de reformatie hierin al te zeer „het kind met het badwater heeft weggeworpen"

Maar ondanks deze feilen bevelen wij dit boek nogmaals hartelijk aan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen