waar blijven we

Aldus luidt de titel van een boekje van prof. dr. J. Lever (uitg. Kok Kampen, prijs ƒ 5,90).

En inderdaad, na lezing, vroeg ik mij dat ook af. En om verschillende redenen.

Wereldbeeld en werkelijkheid

Allereerst, wel, omdat Lever boeiend schrijft en de argeloze lezer gemakkelijk meesleept op zijn vaart naar de dode oeroceaan, waaruit de mens zou zijn ontstaan. Hij stelt de indringende vraag:

„Uit allerlei opmerkingen van de Bijbelschrijvers blijkt dat zij zich aansloten bij het wereldbeeld, de opvatting van de werkelijkheid, die de mensen in hun tijd hadden. Je kunt bij alles wat zij schrijven, bijvoorbeeld merken dat zij uitgaan van de veronderstelling, dat de aarde een meer of minder platte schijf was met water eronder, waar de zon omheen draaide. En: „Is nu naar uw mening de aarde rond of plat en draait de zon om de aarde of de aarde om de zon? Wanneer u deze vragen in overeenstemming met het huidige wereldbeeld beantwoordt, dan hebt u een heel beslissende stap gedaan. Een eerste stap op een weg waarop anderen reeds, maar om dezelfde redenen, een groter aantal stappen deden"." (p. 20). Wie hier niet scherp oplet, zou geneigd zijn om Lever gelijk te geven. Vooral omdat hij schijnt te opereren met argumenten uit de Bijbel zelf. Wij willen immers allemaal voor de Bijbel buigen. Maar ongemerkt heeft hij een sprong gemaakt. Eerst zegt hij dat de Bijbelschrijvers uitgingen van een bepaald wereldbeeld. En daarna doet hij het voorkomen, alsof die Bijbelschrijvers ons wilden voorhouden, dat dit wereldbeeld ook volledig aan de werkelijkheid beantwoordt.

Wanneer de Bijbelschrijvers, net zoals wij, zeggen: De zon gaat op of onder, dan mogen wij daaruit toch niet de konklusie trekken, dat zij het als een goddelijke openbaring hebben willen doorgeven, dat de zon om de aarde draait en niet de aarde om de zon.

De vraag gaat hierover: Als de Bijbelschrijvers bepaalde feiten als werkelijk gebeurd vertellen, is dat dan waar of niet? Laat ik maar even de kernpunten noemen: Als zij het scheppende ingrijpen Gods verhalen bij het tevoorschijn komen van planten, dieren en van de mens, mogen we dat dan desondanks ontkennen? Wij zijn van oordeel: neen. Wanneer de Bijbelschrijvers geschiedenis vertellen, dan is dat zo gebeurd.

Men moet dan ook niet telkens aankomen dragen met het afgezaagde argument van het proces tegen Galilei. Immers Galilei werd ten onrechte veroordeeld, omdat hij een wereldbeeld niet wilde aanvaarden, waatvan de Bijbel uitgaat, maar dat door de Bijbel niet wordt voorgesteld als geschiedenis, of als werkelijk natuurkundig gebeuren.

De sprookjeswereld van Lever

Lever verklaart het ontstaan van de mens aldus: „Ongeveer 5 miljard jaren geleden ontstond via een astronomisch gebeuren in ons zonnestelsel de aarde. Na verloop van tijd werden continenten en oceanen gevormd." „De gehele aarde was onbewoond en kaal. Het zeewater was tot op de bodem steriel. De atmosfeer had een andere samenstelling, zonder zuurstof en koolzuur. In de loop van miljoenen jaren begint er dan echter iets te veranderen." „Door zonlicht, bliksem en radioaktieve stralingen ontstaan organische stoffen in het zeewater." „Weer in de loop van miljoenen jaren ontstaan uiteindelijk „dingetjes" die kunnen groeien en delen, die stoffen uit het zeewater kunnen opnemen en andere uitscheiden. Kortom, op een wonderlijke wijze komt een geheel nieuw en hoger facet van deze schepping te voorschijn: het leven." „De organismen die tot nu toe waren ontstaan, waren alle plantaardig, maar op een wijze die wij nog in het geheel niet begrijpen, ontstonden naderhand in zee ook dieren." „En dan komt helemaal aan het eind van deze lange evolutieweg binnen de schepping (—) de mens te voorschijn, een wezen dat op een geheel nieuw niveau leeft." (p. 46-49)

Bioloog, blijf bij je mikroskoop

Vindt Lever het werkelijk voor het verstand gemakkelijker aan te nemen, dat wij mensen — met dit prachtig opgebouwde lichaam, dit rijk-geschakeerde gevoelsleven, deze kracht om ons denkend over de dingen te buigen — zijn voortgekomen uit een een dode en onvruchtbare oceaan? Deze voorstelling van Lever heeft veel weg van een goochelaar, die uit zijn mouw en uit schijnbaar inhoudloze doeken van alles tevoorschijn laat komen. Een volwassen mens weet dat dit niet kan en dat er dus een ol andere truc in het spel is.

En nu wil Lever ons doen geloven, dat uit dat dode water de tulp, de dolfijn, de pauw, de eekhoorn, de hond en de kat en tenslotte de mens is komen opduiken. En de 5 miljard jaren dat dit proces zou hebben geduurd, moeten dan als een rookgordijn dienst doen om het onwaarschijnlijke van dit vertelsel te verbergen.

Los van het gezag van de Bijbel meen ik dat het scheppingsverhaal van Genesis veel meer voor de hand ligt.

Mijn bezwaar tegen heel het boekje van Lever is trouwens, dat hij met biologische argumenten probeert te komen tot filosofische of theologische konklusies. Dat lijkt op een schilder, die met een viool een schilderij wil maken. Dat kan niet, want het instrument voor een schilder is het penseel en een viool hoort bij een musicus.

Lever spreekt zelf over „een wonderbare wijze", „een wijze die wij nog in het geheel niet begrijpen", waarop de verschillende stadia in de evolutie elkaar zouden gevolgd zijn, met name het ontstaan van het leven uit het levenloze en van de dieren uit de plantenwereld. Maar waarom blijft hij dan toch kiezen voor de theorie van de evolutie en niet voor de verkondiging van het scheppende ingrijpen Gods, zoals wij dat in de Bijbel lezen?

Zie verder het artikel „Geloof of ongeloof beslissen".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen