Het gezag van de paus taant

„De encycliek wordt blijkbaar niet meer geacht het laatste woord te zijn. De discussie gaat voort. Innerlijke overtuiging kan niet bij bevel worden opgelegd. Voorheen meende Rome dit wel, Leo XIII besloot de bul, waarin hij de wijding van de Anglicaanse priesters ongeldig verklaarde, aldus: „Wij verordenen dat deze brief en alles wat hij bevat, nooit mag worden weerlegd of bestreden ... dat hij te allen tijde geldig en van kracht is en zal blijven, en door ieder van welke rang of stand ook zowel uit innerlijke overtuiging als door uiterlijk gedrag ongeschonden moet worden nageleefd". De Engelse rapporteur, die op het congres voor lekenapostolaat, in okt. jl. te Rome, verklaarde dat de tijd van het „Roma locuta, causa finita" voorbij is, vertolkte daarbij wel wat algemeen begint te leven. Lang heeft men feitelijk aangenomen, dat alles wat encyclieken en pauselijke bullen eenmaal plechtig verordineerd hebben, onveranderlijk en voor altijd vaststaat. Na het verschijnen van de celibaatsencycliek zou dan iedere verdere discussie zinloos zijn.

Maar het Tweede Vaticaanse Concilie, dat niet zonder reden de „Oktoberrevolutie van de kerk" genoemd werd (Congar), doorbrak deze traditionele onherroepelijkheid. Dit concilie bracht het tot stand, dat uitspraken van pauselijke documenten die indruisen tegen de groeiende overtuiging van de gelovige gemeenschap, vervangen worden door tegenovergestelde bepalingen. Enkele voorbeelden om dit toe te lichten: de godsdienstvrijheid, door de pausen in de 19de eeuw rigoreus afgewezen, werd door het concilie erkend als een van de fundamentele menselijke rechten. Deelname aan de oecumenische beweging, door Pius XI verboden (Mortalium animos, 1928), wordt door het concilie aangemoedigd en als plicht gezien. De exclusieve identificatie van de R.K. kerk met het Lichaam van Christus, door Pius XII uitgesproken in Mystici Corporis (1943) en opnieuw gehandhaafd in Humani Generis (1950) wordt door het concilie gecorrigeerd door niet-katholieke kerken als kerken te erkennen. Soms: lijkt het of een pauselijke uitspraak de ontwikkeling eerder versnelt dan stopzet, bv. de apostolische constitutie Veterum Sapientia handhaaft in 1962 het Latijn als de kerkelijke taal, maar reeds enkele jaren later voert het concilie de volkstaal in voor de liturgie.

Uit deze voorbeelden, die men gemakkelijk met andere kan aanvullen, blijkt dat pauselijke uitspraken, hoewel gevat in de meest plechtige bewoordingen en zich beroepend op het hoogste bovennatuurlijk gezag, geen eind maken aan de discussie en de ontwikkeling."

R. J. A. van Eyden in „De Bazuin" van 19 nov. 1967.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen