Het lijden van de Hugenoten

DE PAK IJS F. BEOEDBRUILOFT.

Wat ik hier ga vertellen, is voor vele, zo niet alle rooms-katholieken een openbaring. Ik wil het weer geven met de sobere woorden van Dr. J. W. v. d. Bosch, in „Geschiedenis der Kerk", onder redactie van Prof. Dr. F. W. Groshei de, Prof. Dr. D. Nauta e.a.:

„ Ter gelegenheid van het huwelijk van Margaretha van Valois, zuster van Karel IX, met Hendrik van Navarre, zoon van Hertog Anton van Bou bon en Jeanne d' Albret , zou de godsdienstvredevan St. Germain en Laye (8 aug. 1570) blijvend worden bezegeld. Deze vrede schonk niet alleen amnestie en vrije godsdienstuitoefening onder zekere beperkingen, maar gaf ook door de toekenning van vier garantieplaatsen aan de beweging behalve een godsdienstig een politiek karakter.

Ter gelegenheid van dit huwelijksfeest waren alle voorname Hugenoten binnen Parijs. Zij wer den nagenoeg allen door een niets en niemand ontziende moord uitgeroeid. Men schat het aantal der slachtoffers op duizenden.

En toen vanuit Parijs het bloedbad werd uitgebreid tot de provincies, vielen ook daar nog andere duizenden aan het ontzettendste geweld ten offer.

....Paus Gregorius XIII, die aanvankelijk de ergste gevolgen vreesde, maakte een heel festijn te Rome, dat onder klokgelui en illuminatie, met processies en een Te Deum gevierd werd, terwijl een gedenkpenning met het opschrift: „Ugonottorum Strages" (het afslachten van de Hugenoten) de heugenis moest levendig houden aan deze daad van blinde godsdiensthaat" (deel II, pag. 375-376).

Weer vragen wij: Hoe durft men in Den Briel de martelaren van Gorkum herdenken, zolang het pausdom dit godslasterlijk Te Deum niet herroepen heeft, zolang men in Rome geen rouw heeft bedreven en schuld heeft erkend over dat lugubere feest, waarbij men danste en elkaar in woeste uitspattingen „gezondheid" toedronk op de afslachting van duizenden andersdenkende christenen, terwijl de nonnekes in de kloosters rozenkransen prevelden uit dank voor deze overwinning van de ware kerk van Jezus Christus?

DE ZUID-AFRIKAANSE HUGENOTEN EN SARIE MARIJS.

In onze parodie laten wij Sarie Marijs rustig door het ijs zakken, maar in ZuidAfrika kan dat niet. Niet omdat er geen ijs is in dit zonnige land, maar omdat de schone Sarie niet Marijs, maar Marais als familienaam heeft . Zij is n.l. een afstammelinge van de Hugenoten en dat moet je Marais als Marè en niet als Marijs uitspreken. En dus kun je niet zingen:

Mijn Sarie Marijs, die zakte door het ijs en kwam op de bodem terecht, enz.

In Zuid-Afrika zijn er heel wat afstammelingen van de Hugenoten. Ze leven voort in namen als Du Plessis, Le Roux, Naudé, enz. Ook de bekende dichter Du Toit (Totius) hoort tot dit geslacht.

Er is niet ver van Kaapstad een streek, die Franshoek heet. Daar heb je ook nog dorpen met Franse namen en de straten herinneren ook aan het oude moederland: La Rocheilestraat, enz.

De gouverneur van Kaapland, die deze Hugenot en binnenhaal de, was een handige jongen, die de zaken goed georganiseerd had. Hij zorgde er voor, dat de Franse kolonies niet aan elkaar konden klitten. Hij plaatste ze in verschillende dorpen, die telkens van elkaar gescheiden werden door een dorp, waar enkel Boeren woonden.

Wanneer nu een France jongen op „vrijen" ging naar een Frans dorp, dan moest hij steeds een Boerendorp passeren. En dan kwam hij op de duur wel tot de ontdekking dat ook de Kaapse nooien (nooi = meisje) niet ontbloot waren van vrouwelijke schoonheid.

Het gevolg is geweest, dat binnen honderd jaar de Hugenot en geheel vermengd waren met de Boerenbevolking en dat er in het geheel geen Frans meer wordt gesproken.

Ik ben zelf ook in deze streek geweest, en ik heb er het Hugenotenmonument bezocht,

Is het dan te begrijpen, dat in het Zuid-Afrikaanse volk een diepe afkeer leeft tegen het rooms-katholicisme en dat men een overgang naar Rome beleeft als een verraad aan het verleden, zolang Rome geen schuld heeft beleden over de massamoord op de duizenden Hugenootse voorvaderen?

HUGENOTEN-MONUMENT IN ZUID-AFRIKA.

We bekijken het eerst van dichtbij.

De vrouwenfiguur met de Bijbel in de rechterhand en de verbroken boeien in de linkerhand is de uitdrukking van de godsdienstvrijheid. De Franse lelie op haar kleed geeft haar afkomst weer en getuigt van adellij ke geest en karaktergrootheid. Zij werpt de mantel van de verdrukking af om boven op de wereldbol in de eigen vrije ruimte van de geest te staan. Haar blik is op een groots visioen van de komende di ngen gevestigd. De Franse maagd ziet hier in Zuid-Afrika een nieuwe horizon:. Hier zal een nieuw volk uit haar ontstaan.

Op de wereldbol zijn schepen afgebeeld: de overtocht van de Hugenoten naar het vrije Zuid-Afrika.

We gaan nu wat verder af staan.

We zien dan de drie bogen, die de grondslag van het geloof der Hugenoten uitbeelden: het geloof in de Drieënige God. Daarboven het Kruis, het anker van onze hoop en de schittering van de Zoon der gerechtigheid.

De spiegelgladde vijver, waarin het beeld en de omringende bergen in weerkaatst worden, drukken uit de stille meditatie, de zelfspiegeling onder de majesteitelijke diep-blauwe Zuid-Afrikaanse hemel, de zelfinkeer, de ingetogenheid. De zuilengang op de achtergrond vertelt van de ongestoorde gemoedsrust en zielevrede, die na veel strijd en worsteling gewonnen werd.

ROME VAN DE GOEDE KANT.

Er is bij Rome veel aan het veranderen. En het is Rome zelf, die dat voortdurend der wereld kond doet. Zodoende bestaat het gevaar, dat velen gaan denken, dat er in de rooms-katholieke kerk reeds wezenlijke veranderingen hebben plaats gegrepen.

Ondanks dit gevaar van deze verkeerde indruk willen ook wij echter af en toe wijzen op de bijkomstige gedaantewisseling, die dan toch werkelijk zich bij Rome aan het voltrekken is.

Een voorbeeld daarvan (één uit de vele) is Sursum Corda van 12 nov. 1960. Daarin wordt een vergelijking gemaakt tussen de viering van de rooms-katholieke Willibrorduszondag en de protestantse herdenking van de hervorming op 31 oktober.

„Een gelukkige kentering...." Verschillende predikanten spraken nu anders dan vroeger, n.l. „in deemoed, in mineur, in een sfeer van leed om de verdeeldheid, die de Heer onmogelijk gewild kan hebben, omdat Hij de Heer van de eenheid is".

„Willibrordszondag is geen zondag waar op wij - als misschien weleer - zo maar bidden „voor de bekering van de protestanten"." „Dus ook aan de zijde van Rome ligt schuld? Ja, wij zullen dit verschrikkelijk spijtig vinden, maar het is zo!"

„Maar ook aan katholieke zijde is waarlijk een hervorming en vernieuwing hard nodig...."

Het gaat mij nog niet zozeer om deze woorden, maar om de toon van ootmoed en waarachtig verlangen naar het Koninkrijk Gods, die ik in deze artikelen beluisterde. Want achter nederige zinnen kun je soms een zeer sterk imperialistische drift ont dekken. Maar dat is hier niet het geval.

Ja, hoe heel anders dan vroeger. Ik kreeg dezer dagen het „Gedenkboek van het eerste Nederlandse Eucharistische congres" in handen. Ni emand minder dan Gerard Brom hield toen een rede in de grote zaal van het Concertgebouw, waarin hij o.a. sprak over: „de rouw, die zovele andersdenkenden tot op hun somber gezicht dragen; we horen in de eindeloze klaagzang van menige sekte de stem van Maria Magdalena, die bij het graf treurde, omdat ze haar Heer hadden weggenomen" (pag. 103).

Aan het einde van zijn leven zou Brom zo iets zeker niet meer gezegd hebben. Daarvoor had hij intussen te veel de blijdschap van zovele reformatorisch christenen van nabij ervaren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen