DE REFORMATIE

Calvijn over het bijwonen van de mis

Het bevat boeiende, niet vermoede aspecten. Zo werd ik al meteen in het 'Woord vooraf' van dr. Chaunu getroffen door deze uitspraak van Calvijn in zijn korte verhandeling Gelovig te midden van de papisten (1543):

Volgens Calvijn is het soms toelaatbaar, de gebeden tijdens de parochiale mis mee te bidden, "omdat de mensen thans bijeen zijn om God aan te roepen en omdat de meeste van de gebeden beter en vromer zijn dan die in andere tijden, daar ze zijn overgenomen van de vroege kerk".

En verder: "Ik twijfel er niet aan dat de ware algemene kerk zich heeft verbreid in alle landen waar de tirannie van de paus heerst. Want zoals Paulus concludeerde dat de genade van God de joden nooit zou verlaten hebben, omdat Hij hen eens had opgenomen in Zijn onverbrekelijk verbond, zo kunnen ook wij stellen dat de gave van Gods gratie eeuwig zal wonen onder alle volken, die de Heere eens mei Zijn Evangelie heeft verlicht. Bovendien kennen zij de Doop, die een teken is van Gods verbond".

Nieuwe r.-k. Luther-beschouwing

"Van meet af aan heeft de confrontatie tussen katholieken en protestanten verschillende geschiedbeelden van Luther doen ontstaan. Cochlaeus' Commentarii de actis et scriptis Martini Lutheri (1549) hebben eeuwenlang de katholieke benadering bepaald. Daarin gold Luther als een verdorven mens, de ketter aan wie niets christelijks meer viel te bespeuren. Deze tendens valt nog waar te nemen bij Denifle, in diens Luther et le luthéranisme (1904). In diens ogen was het 'hervormings'werk van Luther niet meer dan een alibi om zijn morele verval te doen vergeten" (83).

"De katholieke benadering heeft een copernicaanse wending doorgemaakt door Lortz' meesterwerk Die refomiation in Deutschland (1939-1940)" (85).

(Kunt u zich voorstellen dat ik zeer verontwaardigd was, toen ik bemerkte dat drs. M. Dieperink en haar r.-k. gesprekspartners zich in hun Lutherverguizing wèl op Denifle beriepen, maar die nieuwere r.-k. schrijvers over Luther niet eens noemden).

Licht- en schaduwzijden van Luther

"Aan protestantse kant werd Luther door zijn eerste 'biografen' - Melanchton (1546), Mathesius en Spangenberg - opgehemeld" (83).

"Luther werd al dan niet geïdentificeerd met Duitsland. 'Hij is de nieuwe Arminius (of Hermann), die voor de tweede maal sinds de oudheid de Romeinse legioenen heeft verjaagd van het Duitse grondgebied' leest men in de Revue de Métaphysique et de Morale van 1918. Voor madame de Staël was Luther 'van alle grote mannen die Duitsland heeft voortgebracht, degene met het meest Duitse karakter. Daarmee doelde zij op zijn oprechtheid, zijn trouw, zijn werkdrift, zijn plichtsbesef en zijn voorliefde voor het meditatieve denken. Anderen zagen meer zijn gebreken: zijn grofheid, zijn voorliefde voor obscene grappen" (84). "… de beperkingen van zijn optreden ten tijde van de Boerenoorlog of de stichting van de landskerken, of in zijn heftige uitvallen tegen de Joden na 1540" (85).

We hevelen het boek van harte aan

U begrijpt dat het ondoenlijk is nog meer te citeren uit dit prachtige werk.

In zijn slotbeschouwing gaat Chaunu nog in op de door Max Weber gecatalogiseerde feiten: "het protestantisme in de dichtstbevolkte gebieden van de zwingliaans-calvinistische traditie levert het hoogste bruto nationaal en internationaal produkt per hoofd van de bevolking op, 80% van de Nobelprijswinnaars, de hoogste percentages aan publicistische arbeid, de hoogste aantallen adolescenten die hoger onderwijs van aantoonbare kwaliteit genoten en waarschijnlijk 90% van alle bruikbare geoctrooieerde uitvindingen" (281).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen