Wim Eijk, de nieuwe kardinaal

De creatie van dr. W.J. Eijk heeft, tegelijk met die van 21 anderen, plaatsgevonden tijdens het consistorie (een vergadering van de paus met de kardinalen) dat de paus hiervoor had samengeroepen op 18 en 19 februari 2012. Als kardinaal gaat Eijk deel uitmaken van wat kan worden gekenschetst als de senaat van de Rooms-Katholieke Kerk (RKK).

Op 26 november werd kardinaal Simonis 80 jaar en was hij dientengevolge niet meer stemgerechtigd tijdens een conclaaf. Sinds die tijd werd er in de media volop gespeculeerd over de mogelijkheid dat Eijk benoemd zou gaan worden als kardinaal. Sinds aartsbisschop De Jong in 1946 tot kardinaal werd benoemd, is het gebruik van de paus dat hij de aartsbisschop van Utrecht die titel toekent. Met de creatie op 18 februari is Eijk de achtste Nederlander die deze eretitel ontvangt. Hij zal binnen de kerk niet meer aangesproken worden als monseigneur (officiële titel van een bisschop), maar met de officiële titel die bij het kardinalaat hoort: (Zijne) Eminentie.

Na de benoeming van Eijk tot kardinaal werd in het Katholiek Nieuwsblad de conclusie getrokken dat “de Nederlandse kerkprovincie voor Rome nog meetelt.” In hoeverre dat werkelijk zo geduid moet worden, is nog maar de vraag. Ter vergelijking: in hetzelfde artikel wordt aangegeven dat met deze benoemingen (alle 22) de verdere “italianisering” en “vaticanisering” van het kardinaalscollege is doorgevoerd. Hiermee is een kwart van de stemgerechtigde leden Italiaan.

De plaats van de kardinaal in de kerkelijke hiërarchie

In de hiërarchie onderscheidt de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) de wijdingsmacht en de bestuursmacht. De wijdingsmacht is de bevoegdheid tot de sacramentele bediening, de verkondiging en de eredienst. Hieronder vallen personen die tot diaken, priester of bisschop zijn gewijd. De bestuursmacht is de bevoegdheid om de kerk als zichtbare gemeenschap te ordenen, dat wil zeggen dat hij voor de gelovigen bindend is in het voorhouden van de geloofswaarheden en van geboden en voorschriften. De RKK leert dat beide machten door Christus zijn ingesteld. Daardoor heeft in de traditie van de RKK de kerkelijke hiërarchie vanaf haar begin gegolden als een goddelijke instelling. In 1563 is ze door het concilie van Trente als zodanig bevestigd.

Paus

De paus is het zichtbare hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk. Als bisschop van Rome wordt hij volgens de leer van de RKK beschouwd als de opvolger van Petrus, die door Christus Zelf tot zichtbaar hoofd van de kerk is aangesteld om het onzichtbare hoofd, Christus, te vertegenwoordigen. Hij is de eerste onder zijns gelijken en geeft leiding aan de hele kerk in de uitvoering van al haar taken en in de uitoefening van al haar gezag en bevoegdheden. Een tweede belangrijk orgaan is het college van kardinalen (Sacrum Collegium).

Kardinaal

Het kardinalaat is de hoogste waardigheid, na die van de paus, waarmee gewijde ambtsdragers en functionarissen in de kerk kunnen worden bekleed. Deze waardigheid maakt deel uit van de bestuursmacht van de kerk. Het college van kardinalen (officieel: het heilig college) is voor de paus het hoogste orgaan van raadgevers in zaken die voor de hele kerk van belang zijn. De kardinalen worden uitsluitend door de paus benoemd. Sinds 1958 komen alleen bisschoppen in aanmerking voor het kardinalaat. In 1059 bepaalde paus Nicolaas II (1058-1061) dat het kiezen van een bisschop van Rome alleen was voorbehouden aan het college van kardinalen. Dit wordt gezien als een van de belangrijkste taken van dit college. Paulus VI (1963-1978) legde in 1970 per decreet vast dat het aantal kardinalen dat kan deelnemen aan een conclaaf maximaal 120 is. Vanwege het genoemde decreet hebben kardinalen die ouder zijn dan 80 jaar op een conclaaf geen stemrecht meer.

Met zijn titel ontvangt een kardinaal ook de waardigheidstekenen die bij het kardinalaat horen. Hieronder vallen de speciale kardinaalsring en de vervanging van de violette kleur (bisschopspaars) in de officiële kleding van de bisschop door het purper (kardinaalsrood).

In diverse media wordt Eijk afgeschilderd als een uiterst conservatieve bisschop. Nu kun je dat in het klimaat waarin wij in Nederland leven ook positief duiden. We willen onderstrepen dat er veel is wat ons bindt met de persoon Eijk, bijvoorbeeld als het gaat om medisch-ethische zaken, het terrein waarop zijn bijzondere verdiensten en kennis liggen. In mei 1978 studeert hij af als arts. In zijn periode als kapelaan in de St.- Antoniusparochie in Blerick, bij Venlo, werkt hij verder aan zijn proefschrift over euthanasie. In juni 1987 promoveert hij hierop tot doctor in de geneeskunde. “De mens heeft geen beschikkingsrecht over eigen leven en dood, meent Eijk”, meldt Cicero, een uitgave van het Academisch Ziekenhuis en Medische Faculteit Leiden, van 26 juni 1987. Een uitspraak die we van harte onderschrijven. Kortom, veel waardering voor deze standpunten.

In hetzelfde artikel zegt Eijk: “Katholieken voelen heel sterk dat de mens deel kan hebben aan de verlossing van Christus. Dit heet de kruiswegtheologie. Protestanten denken daar heel anders over. Voor hen is de zonde verzoend door de kruisiging van Christus; het is voor hen iets dat buiten jezelf blijft, waar je niet zelf aan kunt deelnemen.”

Loopbaan van Wim Eijk

15 september 1984: diakenwijding

1 juni 1985: priesterwijding

6 november 1999: bisschopswijding

26 januari 2008: installatie als aartsbisschop van Utrecht

18 februari 2012: creatie tot kardinaal.

Tegelijk is Eijk conservatief (om dat woord maar vast te houden) in het uitdragen van de rooms-katholieke leer. In een brief (2009) aan parochiebesturen over de praktijk van misintenties schrijft hij: “Deze praktijk gaat in tegen de leer en de traditie van de kerk.” Let wel: leer én traditie! Bovendien draagt Eijk als kardinaal een extra verantwoordelijkheid bij onder meer het kiezen van een nieuwe paus. De nieuwe kardinaal heeft veel waardering voor de huidige paus. Een paus die volgens de leer van de RKK de plaatsbekleder van Christus op aarde is. Een paus die onfeilbaar is in leergezag. Een paus die overledenen kan zalig of heilig verklaren. Zaken die we op grond van de Bijbel beslist moeten afwijzen. Laten we daar helder in zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen