een engelse EX-PRIESTER vertelt:

Mr. Keivin Dolan worstelde reeds lang met de vraag: Kan ik als priester nog langer medeverantwoordelijkheid dragen voor wat mijn kerk doet? Heengaan is echter ook verschrikkelijk. Wanneer je als priester je kerk verlaat, is het alsof je innerlijk in tweeën wordt gescheurd. Je hebt die kerk immers jarenlang gediend, je hebt ervoor gestreden met heel je hart.

Een zakagenda

Die dag had een vriend van hem „On the Road to Damascus" (onze Engelse editie) gekregen. (Wij zijn nl. bezig met het verzenden van ons blad naar alle priesters in Groot-Brittannië). Hij zag daar de adressen van twee van onze vertegenwoordigers, mr. D. Nash en mr. P. Griffiths. Hij noteerde het adres van mr. Nash, verliet het klooster en bezocht hem. Mr. Nash raadde hem echter aan kontakt op te nemen met mr. Griffiths. Teruggekeerd in Londen belde hij eerst nog een vriend op. Daarna nam hij de metro. Hij wilde weer in zijn zakagenda het adres van mr. Griffiths opzoeken, maar… nergens te vinden. En ineens wist hij het: Ik heb het in de telefooncel laten liggen. Hij terug naar de telefooncel, maar het boekje was al door iemand meegenomen. Gelukkig wist hij zich nog de naam en het adres van mr. Nash te herinneren. Hij kreeg zodoende telefonisch opnieuw het adres van mr. Griffiths.

Daar werd hij heel hartelijk opgevangen. Dat verbaasde hem zeer. Hij vroeg hen later: „Waarom deden jullie dat? Jullie kenden mij niet eens". Zij antwoordden echter lachend: „Wij moesten dat doen. Het was de Here die dat van ons vroeg. Hij heeft ook ons immers zo maar in genade aangenomen".

Geredde wil meteen anderen helpen

Zondag 10 mei verbleef ik ten huize van de familie Griffiths. Het was er erg gezellig, een ongedwongen en hartelijke sfeer. Ook mr. Dolan was daar de hele dag. Het was uitermate boeiend wat hij ons vertelde. Hij heeft vroeger kerkgeschiedenis gedoceerd en tot aan zijn uittreden was hij overste van een klooster. Hij was uitermate dankbaar jegens de Here. Reeds vrij spoedig had mr. Griffiths werk voor hem kunnen vinden en ook een kamer. „In deze tijd van veel werkeloosheid in Engeland is dat een wonder, vooral ook gezien mijn leeftijd." (Hij is al in de veertig), zo zei hij mij. „Ik verdien niet veel. Het is ongeschoolde arbeid die ik verricht, maar toch behoorlijk om van te leven". En toen stopte hij mij wat toe voor ons expriesterfonds. Ik vond dat zeer ontroerend: Iemand die nauwelijks uit diepe nood tot de bevrijding kwam, en die nu al meteen aan de nood van anderen weet te denken!

Kijk achter de schermen

Drs. Dolan heeft nog maar pas de r.-k. kerk verlaten en kon dus de laatste inside-information geven over de ontwikkelingen in zijn kerk.

Hij meende dat de konservatieve groep in de r.-k. kerk weer aan de winnende hand is. Je kunt dat het beste zien aan kard. Heenan, de primaat van Engeland. Die had enkele jaren geleden nog wel eens een progressieve uiting, maar nu heeft hij zich weer volledig konservatief opgesteld en is een trouwe zoon van de paus, en volgt slaafs de aanwijzingen van Rome op. Kard. Heenan is een echte kerkpoliticus, een kerkdiplomaat die met alle winden meewaait. Je hoeft maar naar hem te kijken en je weet, wat de overheersende stroming is in de r.-k. kerk.

Trouwens, zo zei hij, Rome is ten diepste eigenlijk een kerkpolitiek systeem. Een bevestiging van die bewering van drs. Dolan vond ik in het blad van de konservatieven in Nederland „Confrontatie" van mei 1970. Daarin wordt kard. Suenens van België gekraakt, omdat die het gewaagd heeft in een interview in Le Monde het beleid van de paus aan te vallen: „Suenens spreekt - nog nèt niet smalend - over de telegrammen en bewijzen van instemming welke Paus Paulus van het gehele wereldepiscopaat ontving - (inclusief van het Belgische episcopaat!), maar hij relativeert die en schrijft ze toe aan morele druk", aldus Confrontatie.

En op een subtiele wijze laat Confrontatie dan de goede naam van Suenens ondermijnen door te suggereren dat hij graag de opvolger van deze paus zou willen worden en voegt er dan aan toe: „De geruchten willen, dat hij ook graag op de plaats van de staatssecretaris Villot zou hebben gezeten…" Dat is zonder meer laag bij de grond. Vooral die puntjes ……., die moeten de rest dan aanvullen en de fantasie van de trouwe rooms-katholieken opjagen tegen deze „leeuw uit België, die weer eens zijn manen heeft geschud en gebruld" (Dr. H. P. M. Goddijn in De Tijd).

Een blad dat bewust denigrerende geruchten verspreidt, veroordeelt zichzelf. „Confrontatie" deed niet eens een poging om dat gerucht waar te maken vanuit uitspraken of vanuit een wisselend beleid van kard. Suenens.

Kerkpolitiek spel

Volgens drs. Dolan is er wel een betrekkelijke vrijheid van leer gekomen. Het geeft niets wat een priester denkt of beweert, mits hij maar niet het systeem aanvalt. Op theologisch gebied laat men de teugel zoveel mogelijk vieren, maar de disciplinaire teugels worden vanuit Rome steeds strakker aangetrokken. Zo is het ook te verstaan, dat het celibaat dat theologisch van zeer ondergeschikt belang is, in feite toch zulk een voorname rol speelt in de hedendaagse diskussie. Het is een prestigekwestie geworden, waarmee het gezag van de paus is gemoeid.

Men zit in Rome ook heel erg in de maag met r.-k. Nederland. Men is Nederland liever kwijt dan rijk, maar durft niet meer de ban over een heel land (het interdict) uit te spreken. Daarom hoopt men dat Nederland zelf in schisma zal gaan. Dan is men die rebelse dochter kwijt, want die revolutionaire geest van de Nederlandse rooms-katholieken bedreigt de stabiliteit van de hele wereldkerk. Ze zouden graag dit lid amputeren, want de ziekte van de opstandigheid zou heel de kerk kunnen besmetten. Maar Rome zou al te zeer de wereldopinie tegen zich krijgen, wanneetze in onze tijd zoiets zou doen. De oecumenische wind die Rome in eigen zeilen tracht te vangen, zou zich dan geheel tegen Rome keren.

De Nederlandse r.-k. kerk is zich daar wel van bewust. Daarom kan zij veel riskeren. Maar het blijft alles bij elkaar een intens boeiend kerkelijk diplomatiek spel, een spel dat echter ook bloedernstig is en waarbij het geluk van duizenden op het spel wordt gezet.

Ook in Engeland is men gebeten op r.-k. Nederland. Vele rooms-katholieken kunnen de naam „Holland" niets eens meer horen, dan worden ze al razend.

Een interessant voorbeeld van het feit dat het Rome gaat om de macht, is de liturgie. Vroeger was er geen sprake van dat je de moedertaal in de liturgie zou mogen gebruiken. Nu is het precies omgekeerd. Nu is de moedertaal in vele gevallen zonder meer verplicht. In beide gevallen gaat het dus om een wet en brengt Rome haar eigen gezag tot geldigheid tot in de verst afgelegen landen van de wereld. Rome beslist, Rome heerst.

We zien ook in diktatoriaal geregeerde landen zulke omwentelingen zich op dezelfde manier voltrekken. Eerst was er de Stalinperiode. Hij werd verheerlijkt tot en mét. Toen kwam de destalinisatie. Van hoger hand werd bevel gegeven tot verwijdering van Stalinbeelden en -schilderijen. En de pers begon een verguizingscampagne tegen de tot gisteren zo hooggeëerde despoot. Daarna volgde weer een restalinisatie.

Zijn roeping

Rustig en helder was het betoog van drs. Dolan. Ik vroeg hem of hij dit alles eens uitvoeriger op schrift wilde stellen, omdat het nu nog vers in zijn geheugen ligt. En hoe verder je van je verblijf binnen de r.-k. kerk verwijderd raakt, hoe meer ook de beelden beginnen te vervagen. Hij vond dat een goed idee.

Ook drs. Dolan was erg bewogen met de nood van zovele rooms-katholieken in Engeland. Zulke ingrijpende uiterlijke veranderingen zoals de moedertaal in de liturgie kunnen velen niet verwerken. Ze worden erdoor in twijfel en vertwijfeling gebracht.

Ik stelde ook hem de vraag: Kun je in de r.-k. kerk blijven, als je eenmaal tot bekering bent gekomen, om daar het Evangelie te verkondigen? Hij zei: Als priester kun je dat onmogelijk, want dan ben je functionaris van dit hele stelsel en draag je dus duidelijk mede de verantwoordelijkheid voor wat die kerk doet, voor het vele leed dat zij bij zovele duizenden veroorzaakt.

En als leek……? Dan ligt de zaak wel wat anders, zo was zijn mening. Maar toch, zolang je lid blijft van die kerk, houd je haar mede daardoor in stand. En zou het juist niet veel meer indruk maken, als vele rooms-katholieken die tot de aanvaarding van het Evangelie zijn gekomen, die kerk verlaten? Zou men dan niet gedwongen worden zich daarop te bezinnen, dat deze mensen juist buiten de r.-k. kerk de diepe vreugde in Christus hebben gevonden?

Ja maar, zo insisteerde ik, hoe kunnen wij met het Evangelie doordringen tot de r.-k. kerkleden?

We hebben daar samen lang over gepraat. Het antwoord op deze vraag zullen we moeten vinden in verdere bezinning en in de smeking om de wijsheid van Gods Heilige Geest.

Drs. Dolan denkt dat de Here hem zal roepen om het bevrijdende Evangelie dat hij vond, te gaan verkondigen als dienaar des Woords of als evangelist. Maar hij wil eerst nog wat gewend raken aan het gewone leven buiten het klooster, voordat hij onder Gods aanschijn tot zekerheid komt over Gods bedoelingen met zijn verdere leven. Wij vinden dit een zeer verstandige handelwijze.

Mogen wij tenslotte u allen vragen om deze broeder te gedenken in uw gebeden, opdat de Here hem tot een zegen moge stellen voor Engeland en misschien ook voor andere Engelssprekende gebieden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen