UITDRUKKINGEN UIT IERLAND IN BEELD EN WOORD

We moesten ons behelpen op 25 maart 's avonds in de zitkamer van zeg 4x5 meter van Chris Robinson, evangelist van de baptisten in Dublin. We zaten er volgepropt met 22 mensen. Er waren dan ook niet genoeg stoelen. Geen nood: op de grond ging het ook wel.

Ja, het was er echt gezellig. Het deed me terugdenken aan Brazilië. Daar kon het er ook zo (gemoedelijk aan toe gaan. Ik moest dan maar van wal steken en voor het eerst van mijn leven -een toespraak in het Engels houden. Ik wist echter dat mijn gehoor veel geduld met mij zou hebben. Ik voelde me echt bij hen thuis.

Er waren verschillende ex-r.katholieken in ons gezelschap, maar ook enkelen die de rust in Christus nog niet hadden gevonden. Daarom vond ik het fijn om te vertellen over mijn weg naar het licht, over de heerlijkheid van de genade Gods in Jezus Christus.

Daarna gelegenheid tot vragen stellen, en natuurlijk kwam de brandende kwestie op de proppen: Wat is er toch gaande in r.k. Nederland? Ik heb geprobeerd hun een inzicht te geven in de enorme gisting van het Nederlandse r. katholicisme. Ik zag het: hun oren stonden te klapperen. Want het Ierse r.katholicisme is heel, heel anders.

Bolwerk van r. k. vroomheid en volgzaamheid

Ik heb de indruk dat Ierland het meest hechte bolwerk is van de r.k. kerk. De r.k. overheid heeft het daar nog voor het zeggen. De kudde is er zeer volgzaam. Veel meer dan in Spanje, Portugal en Italië.

Ik werd echter ook getroffen door de vroomheid van de Ieren. Wat een kerkbezoek! Ik kwam zo maar op een doorde-weekse dag in een kerk: Helemaal vol! De priester was er de kommunie aan het uitreiken, vanzelfsprekend op de oude manier: de hostie, het geconsacreerde brood, door de priester op de uitgestoken tong gelegd. Dat was in de morgen, om een uur of elf. Maar toen ik 's avonds een andere kerk bezocht, werd ook daar een mis opgedragen en weer waren er veel mensen.

In Belfast hetzelfde. In een bepaalde r.k. kerk liep ik meerdere keren binnen. Altijd waren er mensen aan het bidden. Ook buiten voor een grote Lourdesgrot.

Oer-konservatief

Het lijkt mij echter goed om ook te luisteren naar een Nederlander, die er twee jaar is geweest, n.1. de heer H. P. A. Oskamp. Hij schreef er een uitstekend boek over in de serie „Land - Volk Cultuur", uitg. Het Wereldvenster te Baarn. Hij zegt:

„Waarom zijn de Ieren r.katholiek? Het is al te simpel deze vraag af te doen met een verwijzing naar de protestantse onderdrukkers, naar de geforceerde invoering van het anglikanisme, naar het fanatieke presbyterianisme van de Schotse immigranten. Het is al te simpel de schuld te geven aan Cromwell en de Tudors. Het rooms-katholicisme is, veel meer dan in de r.k. landen van Zuid-Europa, verbonden met het volkskarakter" (p. 119). Volgens O. heeft het conservatisme van het Ierse volkskarakter daarbij ook een grote rol gespeeld.

„Ook op de culturele ontwikkeling van Ierland is de kerk een remmende faktor". „Alhoewel de censuur niet van kerkelijke zijde wordt opgelegd, draagt zij toch een stempel van het conservatieve r.katholicisme. En het gevolg: tientallen Ierse auteurs van vroeger en nu moeten hun boeken buiten hun eigen land publiceren, en kunnen ze zelfs niet als een presentje aan hun vrienden sturen" (p. 123).

Uitbundige Oranjevereerders

Ja, die treft men aan in Noord-Ierland (Ulster), het gebied dat nog één is met Engeland. Maar om dat te begrijpen is het nodig een stukje geschiedenis van Ierland te vertellen.

Langs de weg van twijfelachtige of beslist onrechtvaardige methodes: zoals giondonteigenilng ten gunste van Schotse en Engelse kolonisten was de Engelse regering erin geslaagd om haar heerschappij in Ierland te vestigen. Het is te begrijpen dat Ierland politieke bezwaren 'had tegen deze methodes. Daar kwamen nog de godsdienstige tegenstellingen bij. Ierland was door zijn geïsoleerde ligging en mede wegens de konservatieve structuur van de bevolking buiten de invloed van het protestantisme gebleven. En de aanvaarding van het protestantisme door Hendrik VIII naar aanleiding van zijn pogingen tot echtscheiding was nu niet bepaald geschikt om vöor de Ieren de verheffende en innerlijk-bevrijdende kracht van het Evangelie van de redding „door geloof alleen" duidelijk te maken.

Britse Bevolkingsgroepen

Een Engelsman praat over het Evangelie; een Walesman zingt erover en huilt er om; een Ier vecht er voor; en een Schot aanvaardt het Evangelie, omdat het gratis is.

Onder het bewind van de r.k. koning Karei II, maar vooral van Jacobus II, werden de protestanten op hun beurt vervolgd. „Steeds bloediger werden die vervolgingen, vooral in !het westen van Engeland, en veel Ierse protestanten moesten de wijk nemen naar Schotland". „Vooral de zeer vaderlandslievende en protestantse inwoners van Ulster hadden het zwaar te verduren. Plundering en marteling waren aan de orde van de dag en dit alles werd door de koning in Londen goedgekeurd en gesteund.

Inmiddels waren vooraanstaande Engelsen in het grfieim naar Sdheveniingen gevaren. Ze nodigden "Willem III, die getrouwd was met een dochter van Jacobus II, uit om naar Engeland over te steken en de macht van zijn schoonvader te breken" (E. Smit in: „Een Nieuw Geluid", dec. 1967).

Op 5 nov. 1688 landde Willem III in Torbay «.an de zuid-kust van Engeland en de volgende dag zwoeren de Engelse edelen trouw aan deze Nederlandse Oranje-telg.

Jacobus II probeerde echter opnieuw vanuit Ierland de heerschappij over Engeland terug te winnen. Hij had daarvoor de steun gekregen van bodewijk XIV, natuurlijk vanuit politieke oogmerken, want 20 „vroom" was deze „zonnekoning" nu bepaald ook niet. Evenmin als Hendrik VIII 'had deze uitzuiger van het eenvoudige volk genoeg aan één „maan".

Steeds verder was Jacobus II opgerukt en de protestanten hadden tenslotte alleen nog maar Londonderry als laatste vesting. Na- maanden van beleg werd de stad ontzet, doordat enkele Engelse schepen door de versperring wisten heen te breken.

Zelf heb ik gelopen op de wallen van Londonderry. Men wees mij aan, waar de roomse legers lagen van James II. Ja, dan kun je wel iets verstaan van de enorme tegenstelling die er nog altijd is tussen rooms en protestant in Ierland. Op 12 juli 1690 werd James II definitief verslagen door de legers van Willem III die intussen zelf naar Ierland was overgestoken. Dat gebeurde aan de rivier de Boyne, ten noorden van Dublin. En het is deze 12de juli, die nog altijd feestelijk herdacht wordt in Ulster.

De Oranje-orde

De vijandigheden tussen roomsen en protestanten bleven aanhouden. „Na een complete veldslag in 1795 in het graafschap Armagh, waarbij de protestanten de overwinning behaalden, werd de Orange Order opgericht" (E. Smit a.w,).

Uit de statuten van deze orde: „Een „Oranje-man" moet met liefde 'het protestantse geloof belijden en verdedigen, en de leerstellingen en voorschriften daarvan in alle ernst wensen te verbreiden. Hij moet krachtig stelling nemen tegen de fatale dwalingen en leerstellingen van de kerk van Rome, en nauwgezet vermijden mee te werken - hetzij door aanwezigheid of anderszins - aan iedere 'handeling of ritueel, verband houdende met paapse afgoderij. Hij moet langs alle wettige wegen de machtstoename van deze kerk tegengaan, maar daarbij zich onthouden van alle onvriendelijke woorden, daden of gedachten jegens zijn r.k. broeders".

Deze Orange Order telt echter heel wat schakeringen. Vele leden beschouwen deze orde uitsluitend als een politieke, min of meer geheime, organisatie. Ook louter naam-protestanten, die a.h.w. dronken achter de Bijbel kunnen sjouwen, kunnen er lid van zijn.

En wat de „onvriendelijkheid tegenover de roomse broeders" betreft, het is maar de vraag wat je daaronder verstaat. Men vertelde mij dat elk jaar op de twaalfde juli er een stoet door Belfast trekt van wel 7 km. lang. Dan worden er allerlei anti-roomse leuzen meegedragen. En vooral op sommige huizen worden spandoeken aangebracht die er niet om liegen: „Weg met de paus - weg met Rome" enz.

In Belfast is er d'an ook een volledige wederzijdse diskriminatie. Er zijn wijken, waar uitsluitend r.katholieken en andere waar uitsluitend protestanten wonen. Men verkoopt geen huizen aan iemand van de andere godsdienst. Hier is dus sprake van een feitelijke religieuze „apartheid".

Politiek en evangelisatie

Op 15 januari 1922 werd de Ierse Vrijstaat als dominion in het Britse Gemenebest opgenomen. Dat gebeurde na een burgeroorlog van twee jaar. Op 17 november 1948 trad Ierland uit het Gemenebest en werd een volledig zelfstandige republiek. Noord Ierland (Ulster) bleef echter verenigd met Engeland. Zij waren ook lang gekeerd tegen de „home rule" van Ierland, d.i. dat elk land zijn eigen regering en staatsvorm kan kiezen. Ze zeiden: „Home rule" betekent „Rome rule". Inderdaad, de tegenwoordige Ierse vrijstaat heeft 3.500.000 inwoners, waarvan 95 % rooms en de overige 5 % protestant is. NoordIerland heeft maar 1.500.000 inwoners met 70 % protestant en 30 % r.katholiek. Wanneer zij één, staat met Ierland zouden vormen, geheel los van Engeland, dan zou dat betekenen dat de r.katholieken de absolute meerderheid bezitten.

Op zichzelf is dat louter een politieke kwestie, of iemand in Noord-I erland voelt voor aansluiting bij de Ierse Vrijstaat of voor blijvende eenheid met Engeland. Maar in feite is het ook een religieuze kwestie. Een r.katholiek wil uiteraard aansluiting bij de Vrijstaat, een protestant wil uiteraard de handhaving van de eenheid met Engeland. En het is dit wat de evangelisatie onder de r.k. Ieren zo moeilijk maakt. Overgang naar het protestantisme betekent tegelijk een politieke keus.

Ian Paisley

Wellicht kunt u zo ook wat meer de geweldige spanningen verstaan in Ulster tussen protestant en rooms, waarover wij nogal eens lezen in de pers. Een van de felste tegenstanders tegen de r.k. kerk is de predikant Ian Paisley. Het is echter merkwaardig dat deze man niet zo maar een negatieve, verbitterde anti-papist is. Hij is een gloedvol prediker. Hij brengt de boodschap van bekering en wedergeboorte. Men zegt dat, toen hij in de gevangenis was, er meerderen door zijn getuigenis tot aanvaarding van het Evangelie zijn gekomen en tot algehele levensverandering.

Ik was uitgenodigd door de Protestant Evarugelical Socileity. De direkteur daarvan is de bekende Mr. Norman Porter. Ik vroeg hem naar zijn bezwaren tegen Paisley. Hij zei: „Ik ben niet tegen zijn politiek op zichzelf. Paisley heeft in veel dingen gelijk, maar hij verwart veel te veel de politiek met het Evangelie. Je kunt niet vanuit hetzelfde podium een bepaalde politieke overtuiging propageren en tegelijk de mensien als zondaars oproepen tot bekering en geloof in Jezus Christus als de enige en volkomen Zaligmaker".

Paisley zal hierop wel antwoorden: Ja, maar Rome vermengt de politiek ook geheel met het geloof. De paus beweert de plaatsbekleder van Christus op aarde te zijn en tegelijk is hij het hoofd van een soevereine staat, al is die dan nog zo klein. Het Vatikaan is tegelijk een religieus en politiek centrum.

Ik zou daartegen in willen brengdm: Ja maar als onze tegenstander verkeerd handelt, dan mogen wij die verkeerde wijze van optreden toch nog niet overnemen.

Protestant Telegraph

Paisley geeft een twee-wekelijks krantje uit: „Protestant Telegraph". Op zaterdagmorgen liep ik door Belfast en passeerde drie jongelui die leurden met het zo juist uitgekomen nieuwe nummer. Ik dacht: ik wil toch eens zien op welke manier Paisley zijn strijd voert en kocht een exemplaar. Toen ik het opensloeg, merkte ik tot mijn verbazing dat een groot artikel van mij was overgenomen uit onze Engelse editie „On the Road to Damascus", echter zonder enige bronvermelding.

Over de toonbank

In Dublin kocht ik de Engelse vertaling van de Nieuwe Katechismus. Ik sprak even met de bediende: „Deze katechismus is nogal vrijzinnig van strekking, vindt u ook niet?" Zijn antwoord: „Inderdaad, maar dat is nu eenmaal de stroming in onze tijd. Het is niet tegen te houden.

Die vrijzinnigheid zal langzamerhand ook in Ierland doordringen". In Belfast zag ik in een r.k. boekwinkel, tegenover een grote Lourdesgrot, het boek liggen van de Nederlander prof. Heggen over de biecht. Dat verbaasde mij zeer, want dit boek ondergraaft eigenlijk de traditionele leer van de biecht en is dan ook vanuit de konservatieve r.k. hoek, nl. vooral door mag. dr. Philips van Leuven, aangevallen. In een winkel vol rozenkransen, medaljes, heiligenbeelden en prentjes lag dat boek daar — als bijbels dynamiet. Wellicht was niemand van de winkelbedienden zich daarvan bewust, want hoewel ik de naam van de schrijver en de titel had opgeschreven, en aan de bediende toonde, moest ik het toch nog in de etalage aanwijzen, toen ik het ging kopen.

Ik sprak hierover met mr. Porter. Hij zei: maak je daar maar geen zorgen over. Niemand zal daaruit de konklusie trekken, dat u ook volledig achter deze 'beweging staat. Het artikel dat van mijn hand was overgenomen, luidde: „Should Protestant Churches be represented at the consecration of R.C. bishops?". U vindt dit artikel op pag. 6-7 van dit nummer.

De samenkomsten

We hadden samenkomsten in Knockconny, Cookstown, Enmskillen, Lisburn, Belfast en Armagh. De meeste bezoekers hadden we in de Wellington Hall in Belfast, n.l. 1800.

Meestal spraken br. Lacueva, Spaanse ex-priester, en ik. Op zondag en maandagavond echter gaven ook de volgende ex-r.katholieken hun korte getuigenis: Miss L. A. Walsh, schrijfster van „Mijn hand in de Zijne" en van „Zijn wondervolle Naam"; mr. Dermod Nash, vroeger lid van het Marialegioen en van de Katholieke Aktie te Dublin; mr. Joe Noble, vroeger dance-bandsinger, afkomstig uit Galway. Het was verkwikkend om te luisteren naar deze mensen die getrokken werden uit het systeem van de wet, van de angst, en door Gods genade werden overgeplaatst in het Koninkrijk van het Licht.

Op zaterdag 30 maart hadden we ook een samenkomst van de ex-r.katholieken, De voorzitter van die vereniging is mr. Frank Mcllroy, de secretaris: mr. Seamus Milligam. Daarbij werd o.a. de vraag behandeld: Welk leerstuk van de reformatie vond u het moeilijkste om tc verstaan. Algemeen was men van oordeel: de leer van de rechtvaardigmaking door het geloof alleen. Niet dat het verstaan van dit leerstuk zulk een zwaar denkwerk zou vereisen, maar het is zwaar te verteren voor het hart en het is moeilijk om met het hart te verstaan wat de Bijbel daarmee bedoelt. Ik kon dat bevestigen vanuit de Nieuwe Katechismus van de Nederlandse Bisschoppen, die immers deze leer ook nier begrepen heeft.

hr/.

Engelse Bijbelvertalingen

In de Engels-sprekende wereld zijn er, evenals in Nederland, twee Bijbel-vertalingen, de oude King-James-vertaling en de nieuwe „Revised Standard Version". Van deze laatste is ook een „Catholic Edition". Dat ook de r.k. kerk deze vertaling kon aanvaarden, kon ik enigszins begrijpen, toen ik las. dat deze vertaling het woord: „sin unto death" (zonde ten dode) weergeeft met: „a mortal sin' (een doodzonde). Op deze manier kan de r.k. kerk met niet al te veel moeite bet onderscheid tussen „doodzonde en dagelijkse zonden" aannemelijk maken. Laat ik echter meteen er aan toevoegen, dat de Nederlandse vertaling van de r.k. St. Willibrordstichting het zich niet zo gemakkelijk maakt en eerlijk vertaalt: „een zonde die voert tot de dood".

Tenslotte nog de tastbare resultaten van dit toernee: De opbrengst van de collecten en giften voor ons ex-priesterfonds en voor de verspreiding van een speciaal nummer van ons blad onder de Ierse priesters bedroeg ongeveer 2.500 gulden. Mijn reis- en verblijfkosten waren betaald door de Protestant Evangelical Society die mij uitgenodigd had, zodat dit bedrag dus geheel voor deze doeleinden kan. besteed worden.

In verschillende opzichten zijn het gezegende dagen geweest. Het was voor mij een vreugde om onder de leden van de Protestant Evangelical Society te zijn. Ze hebben dezelfde •doelstelling als csnze Stichting, n.1. het getuigend gesprek met Rome. Het zijn echte „evangelicals", mensen die allereerst het positieve Evangelie willen verkondigen, het Evangelie van Gods soevereine 'genade in Jezus Christus, tot lof van Zijn heerlijke Naam.

De taal van Ierland

Dit is het Engels, maar de oorspronkelijke taal, die ook nu nog in enkele gebieden gesproken wordt, was het kelcisch.

„Van de keltische talen, die in de derde eeuw voor Christus gesproken werden van Klein-Azië tot in Ierland toe, leven op dit ogenblik nog drie representanten. Of juisiter zou het zijn te zeggen dat er nog één leeft, en dat de twee anderen zieltogen. Levend is de taal van Wales, sterven gaan die van Bretagne en van Ierland". Aldus Dr. M. Draak in „Betovering voor een etmaal".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen