VERZOENING TUSSEN SAMARITANEN EN JODEN

De Britten troffen hen aan in een ghetto in hun heilige stad, die door Joden en Samaritanen Shekhem wordt genoemd, ofschoon de Arabieren al eeuwen lang de stad aanduiden als Nablus.

Toen de Britten het beheer van Palestina overnamen, genoten de Samaritanen veel meer vrijheid dan onder de Turken. Maar in 1948 kwamen ze onder het bestuur van Jordanië en werd hun bestaan opnieuw bedreigd. De zesdaagse oorlog bracht echter weer verademing. Een gouden tijdperk brak voor hen aan, „want de Israëli's behandelen ons alsof we Joden zijn", zo zei een van hen vol verbazing. Hun aantal is nu weer gestegen tot 450.

Eeuwenlang is er een traditie geweest van vijandschap tussen Samaritaan en Jood. Maar toen de Israëli's in 1967 Shekhem binnenrukten, werden ze door de Samaritanen met gejuich begroet.

Maar het lijkt erop dat ook thans een gelukkige periode voor hen van korte duur zal zijn. Het ziet er naar uit, dat zij straks in elk geval niet tot Israël zullen blijven behoren, en wat dan? Misschien worden ze dan gediskrimineerd in die mohammedaanse wereld. En het ergste zou zijn, wanneer ze geen toegang meer zouden krijgen tot hun heilige der heiligen, de plaats, waarvan zij in een dokument van 31 bladzijden 'bewijzen' dat de Heere die zou hebben uitgekozen om dáár te wonen. En die plaats is niet de berg Moria in Jeruzalem, maar de berg Gerizim in Shekhem.

De berg Gerizim (900 meter hoog) is, zo beweren de Samaritanen, getuige geweest van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis. Daar zijn Adam en Eva afgedaald, toen ze uit het paradijs verdreven werden. Daar is Abraham naar toe getrokken om het offer aan zijn zoon Izaak te voltrekken, een offer dat op het laatste ogenblik door de Heere verhinderd werd. Iedere Samaritaan die niet minstens één keer per jaar een pelgrimstocht naar de Gerizim onderneemt om daar het pascha te vieren, houdt daardoor automatisch op een Samaritaan te zijn. Deze strenge regel is de oorzaak ervan dat het aantal van de Samaritanen steeds weer geslonken is.

Heel anders dan de Joden; die konden wegtrekken naar de diaspora en toch Jood blijven. Voor een geëmigreerde of in ballingschap gevoerde Samaritaan was dat anders. Wanneer hij om welke reden dan ook een keer niet in staat is de jaarlijkse pelgrimstocht te ondernemen, dan is hij daarmee voor goed zijn Samaritaanschap kwijt. Dan zit er voor hen niets anders op dan in de verstrooiing zich te vermengen met de andere volkeren en daarin helemaal op te gaan en te verdwijnen. Daarom zijn de Samaritanen zo uitermate bang voor een vredesverdrag tussen Israël en de Arabische volken, want dan vrezen ze dat hun wel eens de toegang tot de Gerizim zou kunnen worden verboden. En dat zou inhouden het definitieve einde van hun religieuze volksbestaan.

Deze huidige verbroedering tussen Joden en Samaritanen is iets verrassends voor hen, die enigszins thuis zijn in de vele werken van de Samaritanen (3000 boeken), waarin steeds vol verachting over de Joden wordt gesproken. De tempel van Jeruzalem wordt daarin niet genoemd Bet Hamikdash, maar Beth Hamktesh = huis van schaamte.

Toch is dat wel enigszins te verklaren. Want niet alleen aanbidden de Samaritanen dezelfde God, van de andere kant voelen de Joden zich ook met hen verwant vanwege hun lange geschiedenis, die een aaneenschakeling is van vervolging en lijden in allerlei vormen: afslachtingen, opstanden die werden neergeslagen, ballingschap en gedwongen bekeringen.

Toen de moslems in 636 Palestina veroverden, bedroeg hun aantal 300.000, dat is dus minder dan de helft dan ten tijde van Jezus' omwandeling op aarde.

Joden zowel als Samaritanen stemmen hierin overeen, dat de kinderen Israëls, nadat zij de Jordaan waren overgestoken en het beloofde land betraden, eerst een verbond sloten met de Heere, waarbij de zegeningen werden uitgesproken vanuit de berg Gerizim, zoals Mozes had voorgeschreven. Maar daarna gaan hun geschiedschrijvingen uit elkaar.

De Samaritanen beweren dat de Heere God de Gerizim heeft uitverkoren als de plaats waar Hij voor immer wonen wil. Daar is de poort van de hemel. Daar heeft Hij gewild dat de tempel gebouwd zou worden. En daarom hebben de Samaritanen altijd zo dicht mogelijk bij de Gerizim willen wonen.

Maar de Joden beweren dat de Moria door de Heere was uitverkoren als Zijn geliefde plek.

Het ging dus eigenlijk alleen maar over de vraag: de berg Gerizim of de berg Moria. En je zou verwacht hebben, dat daar toch wel ooit een overbrugging van deze twee standpunten mogelijk moest zijn geweest, vooral als men in aanmerking neemt dat deze beide bergen hemelsbreed slechts 50 km van elkaar verwijderd liggen en dat zij beiden eeuwen lang hebben moeten vechten tegen gemeenschappelijke vijanden. En toch is die verzoening nooit gekomen. Integendeel de kloof werd steeds wijder.

De Samaritanen zijn beroemd geworden in de geschiedenis door de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan, die Jezus uitsprak. Moge ook hen barmhartigheid geschieden, zodat ze niet voor altijd worden uitgeroeid door een losscheuring van hun geliefde berg Gerizim.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen