Khajuraho

In Hyderabad was ik twee dagen eerder klaar met mijn werk (bezoeken aan projekten en besprekingen daarover) dan ik verwacht had. Zodoende had ik nog tijd over vóór het vertrek van het charter-vliegtuig terug naar Nederland vanuit New Delhi.

Ik ging daarom naar een rensbureau en vroeg, waar ik mijn tijd het beste kon besteden op weg naar of in de buurt van New Delhi. Ze raadden me aan: Khajuraho.

Verzonken grootheid

Als ik Khajuraho zou moeten typeren, dan zou ik dat zó doen: „de plaats van de verzonken grootheid".

Eens is hier de hoofdstad geweest van het rijk van de Chandela Rajput-dynastie, nl. van 950—1050. Het moet een prachtige stad geweest zijn, omringd door muren, waarvan nu slechs wat aanduidingen zijn overgebleven. Er waren tachtig tempels, waarvan er nog vijf zijn overgebleven.

Hoge kultuur

De tempels zijn gewijd aan de god van de vruchtbaarheid, Shiva. De liefde tussen man en vrouw is dan ook op allerlei wijze weergegeven in de vele reliëfs en beelden. Er zijn enkele uitbeeldingen, die beslist uit de toon vallen en ook zeer gering, zo niet stuntelig van kunstgehalte zijn. Maar overigens vind je in al die uitbeeldingen een intens verlangen naar gemeenschap, naar opheffing van het alleen-zijn. In de gezichten zie je vaak een reflektie, een bezinning op zichzelf, een mijmering over diepten van de ziel, die telkens lijken te ontsnappen aan de denker of denkster. En tegelijk een soort rusten in elkaar.

De liefde tussen man en vrouw wordt er op zeer tedere wijze uitgedrukt. Dat verbaasde mij wel enigszins, omdat thans, maar ook vroeger, de vrouw een zeer ondergeschikte rol heeft in India. Je zou daarom verwachten dat ze meer als een sexueel gebruiksvoorwerp werd beschouwd, maar in deze uitbeeldingen is dat geheel anders. Daar zie je de man als degene, die vol begrip zijn vrouw beschermt en haar iets van zichzelf, van zijn eigen persoonlijkheid, van de warmte van zijn eigen zijn, wil geven. Het deed mij denken aan de sublieme uiting van de menselijke liefde in het Hooglied.

En als ik dan dacht aan de westerse landen, ook aan Nederland, dan voelde ik dat wij een enorm stuk gewone menselijke kultuur kwijt zijn. Hier wordt de sex commercieel bekeken. De pornografie is alleen maar een uitstalling van menselijk vlees, zoals men muizen met een stukje spek in de val tracht te lokken. Hoe ontzettend arm is de westerse mens, psychisch gezien, in vergelijking met de Indiërs, althans van die tijd.

Eén met het Al

Maar over al die uitbeeldingen van de menselijke liefde, van poging tot algehele geestelijke en lichamelijke eenwording tussen man en vrouw, heen is er het diepe verlangen naar totale eenwording met de godheid, met Brahma, de zucht naar het Nirvana, het uiteindelijke uitvloeien in de oceaan van het Al-wezen. Dat is tot uitdrukking gebracht in de bouw van de tempels zelf en het is alsof je in die liefde tussen man en vrouw toch nog een stuk schrijnende eenzaamheid proeft en een verlangen naar een nog andere eenheid, die tenslotte de menselijke ziel alleen echt verzadigen kan.

Als men dat overdenkt, dan komt vanzelf een verzuchting in je naar boven: Wat zou ik toch graag aan dit innerlijk hongerende India, met zijn hoge kultuur, de rijkdom van het Evangelie verkondigen. Daar lezen we dat de mens niet door middel van een lange worsteling en van vele zielsverhuizingen één mag worden met God, maar dat dit gebeurt op het moment dat wij tot bekering komen en tot geloof in Jezus Christus, niet op grond van onze inspanning, maar puur als een genadegeschenk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen