Oude Rooms-Katholieke „progressieven"

Het verschijnsel van de „progressieve" figuren in de r.k. kerk is niet nieuw. Reeds in de 16e eeuw, kort na de grote Reformatie, waren een aantal leidinggevende theologen in de rooms-katholieke kerk op weg naar herstel van de betrekkingen met de protestantste kerken.

Wie hen hoorde, kon wel bijna hetzelfde zeggen als wat nu van een aantal mannen van de nieuwere theologie in de r:k: kerk gezegd wordt: ze neigen naar de kant van de reformatie, ze keren terug van het exclusieve roomse standpunt!

Het waren in de 16e eeuw de z.g. Reform-theologen, als Contarini, Pole, Driedo, Gropper. Op verscheidene punten gingen ze terug naar Augustinus en distantieerden zich van de scholastieke theologie. Met name Contarini als pauselijke nuntius op de Rijksdag te Regensburg in 1541 heeft vérgaande synthese-pogingen gedaan om inzake de rechtvaardiging door het geloof in overeenstemming met de Reformatie te komen, 't Kwam zelfs zover, dat hij met Melanchton, Bucer en Capito het ééns werd, over dat belangrijke punt.

Scheiding tussen Rome en Reformatie scheen niet meer nodig.

Overigens is er ook in ander opzicht niets nieuws onder de zon:

Toen Contarini, enthousiast over de gemaakte vorderingen uitriep: „God zij geloofd".

„Gisteren zijn de katholieke en protestantse theologen het eens geworden over de leer van de rechtvaardiging", vond de paus, aan wie dit werd bericht, dat hij te ver ging. Contarini werd naar Rome geroepen…

De huidige „progressieven" weten daar ook van..

Toen een jaar later, in 1542, de „progressieve" Contarini in Bologna stierf, kwam de inquisitie op het toneel, zó, dat vele van Contarini's medestanders genoodzaakt waren te vluchten…

Een paar incidentele theologische vernieuwingen of verschuivingen betekenen nog geen bekering van een afvallige kerk!

Een halve Christus?

Dat we ten aanzien van de bovengenoemde synthese-pogingen van de Reformtheologen of „progressieven" als Contarini niet behoeven te zeggen: „Och, wat jammer dat ze mislukt zijn", blijkt wel uit een brief van Calvijn.

Calvijn was zelf ook op de Rijksdag van Regensburg aanwezig.

Hij maakte de besprekingen van dichtbij mee.

Direkt nadat er vérgaande overeenstemming was bereikt tussen Contarini en Melanchton en Bucer over de rechtvaardiging, kwamen er andere punten aan de orde: de kerk, het gezag van de paus, het hiërarchieke systeem van Rome e.a. Vooral ook toen daarna het punt van de trans-substantiatie ter sprake kwam, bleek het verschil zeer groot. Maar Melanchton en Bucer togen aan het werk, om ook die kloof te overbruggen, wie weet konden de beide partijen elkaar ook op die punten nog vinden.

Dat ontlokte Calvijn nu het volgende schrijven.

We lezen in een brief aan Farel:

„Voorzover ik het kan begrijpen konden we nu gemakkelijk tot een vergelijk komen, wanneer we met een halve Christus genoegen wilden nemen.

Philippus (Melanchton) en Bucer stelden over de trans-substantiatie naar twee kanten acceptabele en goedklinkende stellingen op, om te trachten de tegenstanders tevreden te stellen, zonder zelf iets toe te geven.

Het plan bevalt me niet. Ze hebben er wel een motief voor. Ze hopen nl. dat als eenmaal de deur voor de zuivere leer opengezet is, deze dingen in korte tijd vanzelf duidelijk zullen zijn.

Daarom willen zij ze nu liever over het hoofd zien. Ze schrikken voor deze dubbelzinnigheid niet terug.

Er is toch niets gevaarlijker dan dat.

…Ze passen zich op deze manier teveel aan bij de omstandigheden."

We begrijpen wat Calvijn vreesde. Hij zag het gevaar, dat men, op basis van een aantal theologische formuleringen, de waarheid, waarvoor zovelen naar het schavot gingen, weer te niet zou doen en dat de gemeente die door Gods genade uitgeleid was, weer onder de macht van Rome zou teruggebracht worden!

Calvijn zag het wel: Men zou met een halve Christus genoegen moeten nemen. D.w.z. als men het al eens werd over het Avondmaal, dan bleef toch nog de paus het hoofd van de kerk. Met al de gevolgen van dien, nl. dat het regelrecht inging tegen de Here Christus (Ef. 1:22,23 ;Matth. 23:8-11 e.a.). Dan zou men over enkele jaren voorgoed vastgezeten hebben aan wat het Concilie van Trente beliefde klaar te maken, zoals de biecht enz., waarop het tegenwoordige Rome zich ook telkens opnieuw vastlegt. Juist dezer dagen kwam het bericht, dat Rome officieel de oorbiecht naar de regel van het concilie van Trente handhaaft.

Een halve Christus blijft er over, méér niet…! De Here krijgt niet de plaats die Hem toekomt, als men terwille van de eenheid in de richting van Rome gaat!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen