Het evangelie in Portugal en de r.k. kerk

HET WAS IN DE ZESTIENDE EEUW. DE INQUISITIE HAD een pauselijke bul ontvangen voor de strijd tegen de Joden en tegen hen die onder de invloed waren gekomen van de grote Duitse reformatorische beweging. In datzelfde jaar, dat deze bul werd afgekondigd, ontmoette de Portugese monnik, Roque de Almeida, van adellijke afkomst, onze grote geschiedschrijver, Damiao de Góes, die eveneens sympathiseerde met de hervorming. De ontmoeting had plaats in Padua in Italië. Het is bekend dat ook Roque de Almeida een warme genegenheid had voor het protestantisme.

Dr. JosÉ Manuel da Veiga, ex-priester van de rooms-katholieke kerk en Portugees jurist, publiceerde in 1837, op last van de regering van koningin D.Maria II, een schets van 'n wetboek voor strafrecht, waarin de vrijheid en gelijkberechtigdheid van de godsdiensten in ons land werd vastgelegd (art. 96, 98, 99 en 100). Dr. Vincente Gomez y Togar, Spanjaard, die kanunnik was geweest van de kathedraal van Malaga, werd vervolgd vanwege zijn al te ruime denkbeelden. Hij vluchtte naar Gibraltar en vandaar naar Londen. Daar brak hij met de rooms-katholieke kerk en ging over naar de anglikanen. Hij verbond zich met Ana de Pratt en kwam naar Lissabon omstreeks 1835. Hij was uitgezonden door de Sociedade Missionaria Europeia. Op 10 november 1839 opende hij een protestants kerkgebouw in onze hoofdstad, waarbij 110 personen aanwezig waren.

Op 4 november 1842 had in deze kerk de huwelijksbevestiging plaats van Porfiro de Carvalho Melo, een priester van Lissabon. Met Roque de Almeida, waarover wij boven spraken, en met pater Francisco Pereira, die eveneens door de Inquisitie van de zestiende eeuw vervolgd werd, was dit reeds de vierde priester, die overging naar de reformatie.

In 1868 brak in Spanje de revolutie uit, waarbij koningin Isabel II ten val kwam, die zeer verknocht was geweest aan Rome. Een rooms-katholiek priester, D. Angel Herreros de Móra, die zeer vervolgd was geworden door het Spaanse regime, was naar de Verenigde Staten van Amerika gevlucht. Maar vanwege de veranderde toestand in Spanje keerde hij weer terug naar het Iberische schiereiland. Hij kwam in Lissabon en wilde vandaar verder reizen. Groot was zijn vreugde, toen hij ontdekte dat in deze stad reeds enkele protestantse kernen bestonden, vrucht van het werk van dr. Gomez en van de bemoeiingen van Mrs. Helen Roughton, moeder van een anglikaans geestelijke, die in Lissabon woonde. Met nog enkele reformatorische Spaanse christenen stichtte rev. Herreros de Mora, met de vereiste toestemming van de regering, de Igreja Evangelica Espanhola (= de Spaanse Evangelische Kerk).

In de bloeitijd van deze evangelisatie-arbeid traden zes priesters uit de kerk en sloten zich bij rev. Mora aan. Onder hen bevond zich ook rev. Joao Joaquim da Costa e Almeida, legeraalmoezenier.

Op 8 maart 1880 wordt dan de Portugese protestantse kerk gesticht, die als naam aanneemt: Igreja Lusitana, Catolica, Apostolica, Evangelica (— Portugese, katholieke, apostolische, evangelische kerk). De stichters waren de expriesters: Joao Joaquim da Costa e Almeide, vervolgens: JosÉ Nunes Chaves, ex-kapelaan van de kerk van Loreto (hij behoorde bij de Italiaanse kolonie van Lissabon en was reeds in 1870 tot bekering gekomen), en tenslotte: Joaquim de Sousa Júnior.

Andere priesters, die uit de rooms-katholieke kerk traden, waren:

1. Henrique Ribeiro Ferreira de Albuquerque,

2. Antonio Teixeira de Miranda,

3. Manuel Antonia Pereira, Júnior (1876),

4. Antonio Ribeiro de Melo, die in 1876 rev. Mora opvolgde als predikant van de Spaanse Evangelische kerk. Met dat doel nam hij ook de Spaanse nationaliteit aan.

5. Henrique Ribeiro, broer van onze grote dichter, Tamaz Ribeiro. - Hij werd predikant van de Portugese evangelische kerk.

6. Guilherme Dias, die in 1882 een zendingspost van de episcopaalse kerk opende in Porto. Hij was een vurig redenaar en had een scherpe pen. In heldere polimieken toonde hij de dwalingen aan van de rooms-katholieke leer.

7. Antonio Teixeira de Miranda (1872), stichter van een zendingspost in San JosÉ de Ribamar.

8. Joaquim dos Santos Figueiredo. Hij brak met Rome in 1892. Hij was eerst predikant van de presbyteriaanse kerk van Portugal. Later ging hij over naar de Episcopaalse kerk en werd in 1922 tot bisschop van die kerk gekozen. Hij stierf in 1937, algemeen geacht vanwege zijn kennis, goedheid en wijsheid door alle andere protestantse kerken van Portugal.

Bovenstaande gegevens heb ik overgenomen uit de geschriften van rev. Eduardo Henriques Moreira, eveneens ex-priester en kanunnik, die later professor werd van het theologisch seminarie van de presbyterianen in Carcavelos. Zie vooral diens werk: Esboç da Historia da Igreja Lusitana.

Over het algemeen kan men zeggen, dat de rooms-katholieke kerk een intense strijd voert tegen het protestantisme.

Van tijd tot tijd verschijnt er echter een of andere priester, die een meer be grijpende en tolerante houding tegenover ons aanneemt. Ik wil daaronder vooral noemen rev. Joaquim Alves Correia, van de missionarissen van de Heilige Geest. Hij was een persoonlijk vriend van mij. Onze vriendschap dateert van de verschijning van zijn boek: „A largueza do Reino de Deus" (= de uitgestrektheid van het Koninkrijk Gods). Hij schreef meerdere boeken en zond mij steeds een presentexemplaar. Hij vertrok echter naar Amerika, vermoeid als hij was door de bekrompenheid en engheid van visie, die hij steeds in zijn eigen land aantrof. Hij werd daar professor van een rooms-katholieke universiteit, waar hij steeds aan zijn leerlingen de verdraagzaamheid jegens de reformatorische christenen predikte, die hijzelf in zijn leven beoefende. Hij is intussen gestorven.

Als in onze tijd een priester dezelfde verdraagzaamheid ten toon spreidt, dan vernemen wij al spoedig, dat hij naar een andere standplaats werd benoemd.

In onze tijd trachten meerdere kloosterorden, in navolging van de reformatorische Bijbelgenootschappen, om de Bijbel, ofwel in zijn geheel ofwel in gedeelten onder de massa te verspreiden. Wij verblijden ons daar zeer over. Want het is immers het Woord van God. En wij verlangen niets anders dan dat dat Woord van God door de mensen gelezen wordt tot hun verlichting en zegen, en dat ondanks de tendentieuze voetnoten. Het licht is sterker dan de duisternis, en het moet licht worden in de zielen die oprecht de waarheid zoeken, wanneer zij het kostbare en levenwekkende Woord Gods gaan lezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen