GROTE BROER ZIET U

Degenen die het r.-k.. stelsel van binnen uit kennen, zullen in die schets heel veel terugvinden van wat ze aan den lijve hebben ondervonden. Je zou de diktatuur die in dit boek wordt beschreven, kort aldus kunnen samenvatten: Het is het r.-k. stelsel tot in de uiterste perfektie doorgevoerd en aangevuld met wereldse macht zoals de pausen die vroeger bezaten en die ze nog steeds najagen. „Toekomstmogelijkheden van een zo huiveringwekkende overtuigingskracht, dat het als een nachtmerrie in de geest van de lezer blijft voortleven", aldus Max Schuchart in Vrij Nederland.

Bijzonder scherp tekent Orwell dat het in een diktatuur in wezen niet gaat om de diktator zelf, maar om de almachtige Partij. Dat is ook bij Rome het geval. Dat kunt u beluisteren in het gezegde: „De pausen sterven, maar de Curie blijft".

Wel heeft de Partij zulk een diktator nodig, omdat de massa behoefte heeft aan een konkrete persoon op wie de massa haar gevoelens kan richten als op een vaderfiguur bij wie ze zich veilig voelen, naar wie ze kunnen opzien en die ze kunnen vereren en aanbidden.

Moeder waakt over u.

De R.-K.Kerk heeft in de paus zulk een vaderfiguur en in Maria de moedergestalte. In „Moeder, ik klaag u aan" schreef ik: „Rome begon te begrijpen dat het met (de dogma's) dit taaie aftreksel van de menselijke hersenen de massa niet boeien kon. Daarom trachtte Rome de massa aan zich te binden langs de weg van het gevoel. Allereerst ging het roomse stelsel de kerk voorstellen als de heilige moeder de kerk, de Sancta Mater Ecclesia. Daardoor appeleerde het aan een van de diepste gevoelens in de mens. Daardoor wist het, via de onderbewuste binding van de mensen aan de eigen moeder, de mensen aan zich te binden. De R.-K.Kerk wordt voorgesteld als een moeder die over haar kinderen waakt; die daarom haar beschermt voor de gevaren. Moeder weet het beste wat goed of slecht is voor de kinderen.

Met die titel tracht zij ook haar onderdanen op te hitsen tegen al wie zich tegen Rome keert. Dan stelt zij zich aan als een moeder, die bij haar kinderen klaagt en schreit, omdat ze vervolgd wordt.

Maar Rome weet ook dat „de kerk" nog een vaag en bloedloos begrip is. Daarom schuift zij een waarachtige vrouw naar voren; een vrouw die werkelijk moeder is geweest: Maria. Rome weet dat het door middel van deze vrouw en moeder veel gemakkelijker de greep kan doen naar de moederbinding van elk mens. Daarom de steeds hogere Mariaverering.

Rome vereenzelvigt zich met Maria. Zij is er in geslaagd om het de mensen bij te brengen: Wie aan Maria komt, komt aan de R.-K.Kerk, en wie aan de R.-K.Kerk komt, komt aan Maria" („Moeder, ik klaag u aan" vierde druk p. 35-37).

En ik zou eraan willen toevoegen: Dat is ook een van de redenen waarom deze paus die in zijn jeugd het beroep van toneelspeler heeft uitgeoefend en dus uitstekend heeft geleerd hoe je de sentimenten van de massa's moet bespelen, de Mariaverering zozeer bevordert.

Teleschermen verklikken alles

In het boek van Orwell wordt vooral de vaderfiguur op de achtergrond beschreven. De stad waarin de hoofdpersoon Winston leeft, stond volgeplakt met affiche's van de grote leider. „Het gelaat met de zwarte knevel keek omlaag uit elke strategische hoek. GROTE BROER ZIET U, stond er onder, terwijl de donkere ogen diep in die van Winston keken" (p. 6).

Overal waren teleschermen aangebracht. „Het telescherm was tegelijk een ontvangen uitzendapparaat. Elk geluid dat Winston maakte en dat boven een heel zacht gefluister uitging, zou er door worden geregistreerd; bovendien kon hij zolang hij binnen het gezichtsveld bleef, zowel gezien als gehoord worden. Het was natuurlijk niet mogelijk te weten of je op een bepaald ogenblik werd gadegeslagen. Hoe vaak, of volgens welke methode, de Dunkpolitie de lijn van een bepaald iemand aansloot, was een kwestie van gissen" (p. 6).

Verplicht verkliksysteem

Wat zouden de opstellers van het vroegere r.-k. kerkelijke wetboek gelikkebaard hebben naar die mogelijkheden van een telescherm. Immers toen waren de roomskatholieken verplicht om allerlei, voor de R.-K. Kerk gevaarlijke, mensen aan te brengen, dus in elk geval alle andersdenkenden, de ketter (zie canon 1935 par. 2). Er waren immers altijd mensen in de R.-K. Kerk, die walgden van zulk een verklikkerssysteem. Maar teleschermen gehoorzamen gedwee aan elke machthebber.

De Heilige Vader ziet u

Deze paus probeert een stukje alomtegenwoordigheid waar te maken door zijn vele reizen. En tienduizenden, straks ook in Nederland, lopen uit om een glimp van hem op te vangen. En ze keren gelukkig naar huis terug : Ik heb de Heilige Vader gezien. En nog gelukkiger zijn ze, wanneer de ogen van de paus even op hen hebben gerust: De Heilige Vader zag mij!

En de paus voedt op allerlei wijze deze cultus van zijn persoon. Hij noemt zich Christus op aarde. En Christus heeft van Zichzelf gezegd' „Wie Mij gezien heeft, die heeft de Vader gezien" (Joh. 14:9).

NB. Dit najaar verschijnt bij de Arbeiderspers een nieuwe gereviseerde vertaling van „1984” als gebonden boek met illustraties van de befaamde tekenaar Peter Vos.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen