Was Johannes Paulus II een heilige?

VATICAANSTAD – Paus Johannes Paulus II schreef in 1989 een ontslagbrief, voor het geval hij zijn taken niet meer zou kunnen uitoefenen. Verder geselde hij zichzelf, sliep hij op de grond en vastte hij. Op weg naar zijn zaligverklaring wordt er steeds meer over hem bekend. In de Italiaanse boekwinkels ligt een nieuw boek over de op 2 april 2005 gestorven paus: Waarom hij heilig is: de echte Johannes Paulus II.

De schrijver, de Poolse priester Slawomir Oder, baseerde zich op de getuigenissen van 144 mensen die Johannes Paulus van dichtbij hebben meegemaakt. Oder is de postulatur (promotor) van zijn zaligverklaring. Naast de getuigenissen bevat het boek nog nooit gepubliceerde toespraken en documenten van de voormalige paus – waaronder een handgeschreven tekst uit 1989. Daarin stelde hij afstand te doen van zijn functies als hij getroffen zou worden door een ongeneeslijke, langdurige ziekte. (…)

Bron: Nederlands Dagblad, 29 januari 2010

Binnen het Vaticaan lijken verschillende krachten zich te bundelen om spoedig te komen tot een zaligverklaring van de vorige paus. Zaligverklaring is doorgaans binnen de Rooms-Katholieke Kerk een opstapje naar de heiligverklaring. Het gaat hier om een voorlopig oordeel van de zittende paus. Hierin spreekt hij uit dat de overledene –in dit geval Johannes Paulus II– als “een zalige” moet worden beschouwd. Zijn verering is dan in een beperkt deel van de kerk geoorloofd. De volledige heiligverklaring gaat verder. De overleden “dienaar Gods” (servus Dei) wordt dan plechtig opgenomen in de lijst van heiligen. De paus verordent vervolgens heel de kerk om hem als heilige te vereren.

Motieven

Waarom zetten verschillende mensen zich in voor de zaligverklaring van de vorige paus? We luisteren naar de Poolse priester Slawomir Oder, de grote promotor van deze zaligverklaring. In zijn recent gepubliceerde boek, “Waarom hij heilig is: de echte Johannes Paulus II”, benadrukt hij dat de paus als een heilige leefde, omdat hij zeer regelmatig vastte en zichzelf kastijdde. Volgens Oder had Johannes Paulus II een broekriem die hij overal mee naartoe nam, ook wanneer hij op vakantie ging. Enkele leden van zijn nabije staf hoorden regelmatig dat hij zich met deze riem geselde. Tijdens het vasten sliep hij regelmatig op de vloer van zijn slaapvertrek. In de ochtend haalde hij zijn bed overhoop, zodat het niet opviel dat hij daar niet geslapen had.

Voor een zaligverklaring of heiligverklaring is het van groot belang dat het bewijs wordt geleverd dat de overledene door de kracht van God wonderen heeft verricht. Zo zijn de afgelopen jaren getuigenissen verzameld over wonderen waarin Johannes Paulus II een rol heeft gespeeld. In een daarvan wordt verteld dat een Franse non die leed aan de ziekte van Parkinson daarvan genezen is, toen ze bad tot de toen al overleden paus. Dat is ook hierom opmerkelijk omdat Johannes Paulus II met name tijdens de laatste jaren van zijn leven zichtbaar aan een ernstige vorm van dezelfde ziekte leed.

Van belang is ten slotte ook dat er onder grote groepen rooms-katholieke gelovigen een algemeen gevoelen is dat de overledene als heilige vereerd dient te worden. Hieraan voldoet de vorige paus zeker. Bij zijn begrafenis op 8 april 2005 riep de bijeengestroomde menigte in koor: “Laat hij onmiddellijk heilig verklaard worden” (santo subito). Er is een website geopend met informatie over de voortgang van het proces van zaligverklaring. Mensen kunnen ook hun getuigenissen over Johannes Paulus naar een speciaal e-mailadres sturen. Daarvan wordt volgens Oder druk gebruikgemaakt.

Proces

Een dergelijke zalig- en heiligverklaring komt pas tot stand na een grondig onderzoek door de congregatie voor de riten in het Vaticaan. Dat onderzoek draagt feitelijk het karakter van een rechtsgeding. De officiële advocaat van de zaligverklaring werd in het verleden doorgaans de ”advocaat van God” (advocatus Dei) genoemd. Er was ook een soort openbare aanklager, iemand die vooral de bezwaren tegen zaligverklaring inbracht. Hij heette in de volksmond de “advocaat van de duivel” (advocatus diaboli). Zo’n onderzoek kon in het verleden vele jaren in beslag nemen.

De laatste pausen hebben het proces van zalig- en heiligverklaring sterk vereenvoudigd. De huidige paus heeft besloten dat het proces voor de zaligverklaring van Johannes Paulus II onmiddellijk kon beginnen. Men behoefde niet te wachten tot vijf jaar na zijn overlijden, zoals vroeger gebruikelijk was. Dat deze zaligverklaring sterk leeft, wordt duidelijk uit het volgende gebed, dat officieel door het Vaticaan is goedgekeurd:

“O gezegende Drie-eenheid. Wij danken U dat U de kerk genadig gesierd hebt met paus Johannes Paulus II.

U hebt ook de ontferming van Uw vaderlijke zorg, de heerlijkheid van het kruis van Christus en de glans van de Heilige Geest door hem laten schijnen.

Hij vertrouwde ten volle op Uw oneindige genade en op de moederlijke voorbede van Maria. Zo heeft hij ons een levend beeld geschonken van Jezus, de goede Herder. Zo heeft hij ons ook laten zien dat heiligheid de noodzakelijke maatstaf is van het gewone christenleven en de weg is om eeuwige gemeenschap met U te verkrijgen.

Schenk ons door zijn voorbede en in overeenstemming met Uw wil de genadegaven waarom wij smeken, in de hoop dat hij spoedig gerekend zal worden onder Uw heiligen. Amen.

De Reformatie

De kerkhervormers hebben zich altijd tegen dergelijke vormen van heiligenverering verzet. Het kernpunt van hun kritiek was wel dat zij niets wilden weten van de verering van heiligen die door hun verdiensten en voorbeden voor ons bepaalde genadegaven zouden kunnen verwerven. Zij beschouwden dit als een verduistering van de enige voorbede van Christus, waardoor Hij van Zijn eer wordt beroofd (vgl. art. 26 NGB).

Bovendien bestaat de levensheiliging niet in vasten of zelf kastijding als een verdienstelijk werk. De Schrift maakt duidelijk dat iedere christen geroepen is om heilig te leven. Echte Bijbelse heiliging is echter allereerst een zaak van het hart, van de doding van de zonde en van de opstanding tot een nieuw leven door de genade van Christus. Vanuit dit vernieuwde hart werkt de heiliging door op alle terreinen van het leven. Zij bestaat niet in wettische vormen van zelftuchtiging, maar in vrijwillige zelfverloochening, navolging en liefde tot Gods geboden.

Er wordt tegenwoordig nogal eens gezegd dat de Rooms-Katholieke Kerk verandert. Wat men ook van die uitspraak vindt, als het gaat om de zalig- en heiligverklaring van Johannes Paulus II, lijkt er van echte verandering geen sprake te zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen