OP HERVORMINGSDAG

EEN BROKJE GESCHIEDENIS.

Is het protestantisme een nieuwe godsdienst, die gesticht werd door Luther, Calvijn en Zwingli?

Vele r.-katholieken menen dat. En vroeger stelden de priesters dat ook zo aan de mensen voor. Tegenwoordig is dat echter veranderd en zijn het alleen nog de oudere pastoors die een dergelijke verkeerde voorstelling van het protestantisme geven. Maar de jongere geestelijkheid weet heel goed, dat het niet zo is en komt daar ook voor uit.

Het zou toch immers al te dwaas zijn, dat wij, protestanten, Christus opzij hadden gezet cn Luther, Calvijn of Zwingli als het fundament van 'ons geloof zouden genomen hebben. Wij vereren deze hervormers niet eens als heiligen. Wij zullen nooit kaarsjes voor hen opsteken en voor hun beelden neerknielen en tot hen bidden. Veel minder zouden wij hen als de stichters van een nieuwe godsdienst aanvaarden.

Neen, ook de hervormers zelf wilden geen nieuwe godsdienst stichten.

Zij wilden slechts .... hervormen. Het christendom was n.l. in de loop der eeuwen misvormd. Zij wilden het nu weer herstellen in de oude vorm, zoals Jezus en de apostelen het bedoeld hadden.

Hervorming is altijd weer nodig. Ga eens de oude kathedralen bekijken. Hoe dikwijls ziet ge ze niet in de steigers staan. En wat doet men dan? Men probeert ze volkomen terug te brengen in de oude vormen. Er mag niets nieuws aan worden toegevoegd.

Zo is het ook met de Kerk van Christus. Christus heeft wel beloofd, dat Hij met de Kerk zal zijn tot het einde der tijden. Maar Hij heeft niet gezegd, dat Zijn Kerk nooit een restauratie nodig zou hebben. Integendeel in het Nieuwe Testament wordt telkens gewaarschuwd tegen dwalingen, die in de Kerk zelf zullen binnensluipen. De Kerk van Christus moet altijd weer hervormd worden. Want zij bestaat uit mensen, die wel wedergeboren zijn tot kinderen Gods, maar die toch nog de oude, zondige mens in zich meedragen. En die zondige natuur in de discipelen van Christus tracht de leer van Christus steeds weer te misvormen en dienstbaar te maken aan eigen begeerten. Gods Geest echter waakt over de Kerk, overschaduwt haar telkens weer opnieuw en drijft zo de Bruid van Christus tot zuivering van leer en leven.

We zien dat verschijnsel toch ook in de r.k. kloosterorden. Door de tijden heen verslapt de regeltucht. Allerlei bijbepalingen worden gemaakt, die de kracht van de eigenlijke regel breken. Dan komt er een hervorming. Zo heb je b.v. de Orde Cisterciensium Reformatorum. De orde van de hervormde Cistercieners de Trappisten. De Capucijnen zijn de hervormde Franciscanen. De ongeschoeide Karmelieten keerden onder de bezielende leiding van Johannes van het Kruis weer terug tot de oorspronkelijke strengheid van de regel. Alleen de Karthuizers beroemen er zich op, dat ze nooit een hervorming nodig hebbengehad. Ik hoop het; maar ik vraag me af of hun zelfvoldaanheid over dat feit niet een hervorming nodig heeft.

En zo is het nu ook met de Kerk van Christus gegaan. Ook die Kerk bestaat niet uit abstracte mensen, maar uit wezens van vlees en bloed, die ondanks de genade in hen toch nog altijd de verlokking der begeerte voelen. Ook die Kerk moet zich altijd weer voor Jezus verootmoedigen in berouw en zich zelf hervormen. Daarom hebben ook de „hervormde kerken altijd weer hervorming nodig. En elk jaar, als de protestanten op 31 oktober de „Hervormingsdag" vieren, moeten ook zij er zich op bezinnen of hun kerk niet weer een nieuwe hervorming nodig heeft.

HOE IS DAN HET PROTESTANTISME ONTSTAAN?

Er was in de loop der eeuwen van alles bijgemaakt bij het oorspronkelijke Christendom, zoals het door Jezus en de apostelen was gepredikt. De geestelijkheid had zich steeds meer macht aangematigd.

Dat is echt menselijk. Wij hebben allemaal de neiging om over anderen te heersen. Wij spelen zo graag de baas.

Wij moeten de geestelijkheid daarin niet te hard veroordelen. Als wij in hun omstandigheden hadden verkeerd, hadden wij waarschijnlijk hetzelfde gedaan. Laten we maar eens naar ons eigen leven kijken. Proberen wij ook niet dikwijls in ons gezin dictatortje te spelen? Kunnen wij wel tegenspraak dulden? Zijn wij soms ook niet een pausje in onze eigen omgeving?

Bovendien was de verleiding voor de geestelijkheid erg groot in het begin van de christengeschiedenis. Zij waren meestal de enigen, die konden lezen en schrijven. Daarbuiten was er de grote, domme massa. Lag het dan niet voor de hand, dat de geestelijken die de massa steeds meer als onmondige kinderen gingen beschouwen, waarover zij de verantwoordelijkheid bezaten en die zij beschermen moesten? Is het dan niet begrijpelijk, dat zij er toe kwamen om aan de leken het lezen van de Schrift te verbieden? En dat zij hen verplichtten om zich in de Biecht helemaal aan hun leiding en rechtsmacht te onderwerpen? Op deze manier hebben de geestelijken, dikwijls goed bedoeld, er van alles bijgemaakt. In het begin waren dat maar kleine afwijkingen van de H. Schrift; later werden die afwijkingen steeds groter, totdat men pure fantasie tot dogma ging verklaren.

Toen kwamen de grote hervormers. Zij hebben de mensen toegeroepen: Wij moeten terug naar het oorspronkelijke christendom. En alles wat er in de loop der eeuwen is bijgemaakt, moet er af. Zij protesteerden plechtig tegen alle fantasie, tegen alle willekeurige machtsaanmatiging van de geestelijkheid. In deze zin kunnen zij dus „protestanten" genoemd worden.

Helaas — en ook dat is te begrijpen — lieten de geestelijken niet graag hun voorrechten schieten. Zodoende kwam het jammerlijk genoeg tot een scheuring in de christenheid.

De onmiddelijke aanleiding tot de grote hervorming in de zestiende eeuw was het misbruik van de aflaat. Het pauselijk hof was steeds weelderiger gaan leven. De r.k. geschiedschrijvers geven tegenwoordig volmondig toe, dat Romedestijds in een diep zedelijk verval was geraakt. De Pausen hadden de Sint Pieter laten bouwen. Een prachtig monument, dat echter schatten gelds kostte. Zoals ook nu de basiliek van Koekelberg in Brussel millioenen francs verslindt.

Om aan geld te geraken, liet Leo X een bijzondere aflaat prediken. Men kon aflaatbrieven kopen, waardoor men de kwijtschelding van alle straffen in het vagevuur deelachtig werd.

Daar werd vreselijk misbruik van gemaakt, ook tegen de leer van de kerk in. Luther, een Augustijner monnik, begon de vreselijke gevolgen te merken in de biechtstoel. De mensen vertrouwden op die aflaat, en hadden zo goed als geen berouw meer over hun zonden. Als hij vermoeid uit de biechtstoel kwam, kon hij daar uren over, lopen te prakkizeren. Langzamerhand kwam hij tot de overtuiging, dat de leer van de aflaat pure fantasie was. Er was niets van te vinden in de Bijbel. En op zekere dag schreef hij zijn bevindingen neer in korte zinnen en spijkerde dat papier tegen de deur van de slotkapel van Wittenberg. Dat was op 31 okt. 1517. Dat werd het begin van de grote hervorming. Toen ontstond het protestantisme.

H. J. Hegger

VAN DE REDAKTIE

MEDEDELING:

Abonnementen worden alleen aanvaard van januari tot december. Het tweede Jaargang van „In de Rechte Straat" begint in Januari. Zij, die zich in oktober, november of december abonneren, worden ingeschreven voor het eerste jaargang en krijgen al de reeds verschenen nummers toegezonden. Het Lourdes-nummer is uitgeput, doch zal herdrukt worden, zogauw ik er tijd voor heb. Dit nummer wordt dan afzonderlijk toegezonden, zodra liet gereed is. Men gelieve hierover dus niet te reclameren; het zal in orde komen. Deze maatregel vereenvoudigt ten zeerste onze administratie, waardoor onze tijd vrij blijft voor het Evangelisatie-werk.

Zij, die ongevraagd ons blad toegestuurd krijgen, mogen veronderstellen, dat zij het gratis krijgen of dat anderen voor hen betaald hebben. Zij doen er goed aan, om, indien ze het abonnementsgeld KUNNEN betalen, dit alsnog te doen, opdat wij anderen op dezelfde wijze bekend kunnen maken met ons blad.

Zij, die nog niet hun abonnementsgeld voldeden, worden er bij deze vriendelijk aan herinnerd. Vrijwillige geldelijke bijdragen ter verspreiding van ons blad worden zeer op prijs gesteld, vooral, nu wij ons blad hebben laten drukken.

Wij doen nogmaals een beroep op onze lezers om via ons blad te getuigen van wat de Heer in hun leven heeft gedaan. BOUWT ALDUS ELKAARS GELOOF OP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen