OPUS DEI

Vanzelf denken we daarbij dan aan die andere vrucht van de Spaanse geest nl. de Spaanse Inquisitie. Die had ook een mooie naam bedacht voor haar gruweldaden, de verbranding van gelovigen die niet onvoorwaardelijk wilden buigen voor het gezag van de pausen. Ze maakten daar een religieus feest van (zie IRS dec. 82 p. 29) en noemden die verbrandingen van „ketters" auto da fe = daad van geloof. We willen eerst iets zeggen over de stichter van Opus Dei en citeren daartoe uit de inleiding op de Nederlandse vertaling van diens belangrijkste werk „De weg" (Uitg. De Boog - Amsterdam).

De stichter

Mgr. Josemaria Escriva de Balaguer werd op 9 januari 1902 in Barbastro (Spanje) geboren. Hij stierf op 26 juni 1975 te Rome. Na zijn priesterwijding op 28 maart 1925 begon hij in parochies op het platte land met zijn pastoraal werk, dat hij later in de armenwijken en ziekenhuizen van Madrid en onder studenten voortzette. Op 2 oktober 1928 stichtte hij het Opus Dei, een internationale katholieke vereniging, die vanaf het begin de goedkeuring van de bisschoppelijke hiërarchie bezat en vanaf 1943 tot 1950 alle pauselijke goedkeuringen heeft ontvangen. Vanaf 1928 was het leven van Mgr. Escriva onafscheidelijk verbonden met de geschiedenis en de ontwikkeling van het Opus Dei, dat thans leden telt uit meer dan 80 landen.

Spiritualiteit

Het woord „spiritualiteit" is een typisch rooms woord. Ik ben het nog niet in protestantse geschriften tegengekomen. In goed protestants Nederlands zouden we het moeten vertalen met: „geestelijke ligging". Wat is dan de geestelijke ligging van de stichter van Opus Dei? Die heeft hij neergelegd in zijn boek „De weg"., verschenen in 1934. In 1978 waren reeds 150 uitgaven verschenen in 34 verschillende talen met een totale oplage van 2.753.000 exemplaren.

„De Weg is in korte tijd geworden tot een standaardwerk van de geestelijke literatuur, een „Navolging van Christus van de moderne tijd", zoals sommigen het hebben genoemd", aldus het voorwoord van de Nederlandse uitgever.

Het boek doet een beroep op de mannelijkheid, het fiere zelfbesef en herinnert aldus aan hoogbloei van de Spaanse riddertijd. Voorbeelden:

„Zeg niet: Zo ben ik nu eenmaal… dat komt door mijn karakter. Dat komt veeleer door je gebrek aan karakter. Wees een man, esto vir".

KOMMENTAAR: vrouwen, wees dus geen vrouw, maar een man. Dat is het ideaal voor alle mensen.

16. „Wil je een massamens worden? Een van de grote hoop? Je bent geboren om leider te worden". KOMMENTAAR: Dit is speculeren op de geldingsdrang van de mens. Bovendien: hoe weet Escriva dat? De Bijbel leert dat het leiderschap een gave van de Heilige Geest is (Rom. 12:8) en dat de Geest Zijn gaven uitdeelt aan wie Hij wil (1 Kor. 12:11) en niet aan ieder die geboren is, maar slechts aan hen die wedergeboren zijn.

14. „Verspil je kracht en je tijd die aan God toebehoren, niet met het gooien van stenen naar de honden, die je onderweg aanblaffen. Negeer ze". KOMMENTAAR: Hier zit wel iets waars in. Inderdaad, wij besteden gemakkelijk te veel aandacht aan de verdediging. Maar de Bijbel leert ons niet om de degenen die ons aanvallen, te negeren alsof het honden zijn en om hautain vanuit onze mannelijke fierheid op hen neer te zien, maar om ons te verblijden over de smaadheid om Christus' wil en om in liefdevol mededogen te denken aan onze vijanden.

28. „Het huwelijk is voor de gewone soldaten, en niet voor de officieren van Christus' leger. Terwijl het eten een noodzaak is voor ieder, is de voortplanting slechts een noodzaak voor de soort, waaraan afzonderlijke personen zich kunnen onttrekken". KOMMENTAAR: dat herinnert mij aan de hoogmoed van ons, celibataire priesters. Wij spraken verachtelijk over een priester die getrouwd was, als over iemand die zich bezig was gaan houden met de voortplanting. Wij, de élite, hadden wel wat beters en hogers te doen.

36. „Ontrek je niet aan je plicht, maar vervul haar manmoedig, ook al laten de anderen het afweten". KOMMENTAAR: Op talloze manieren wordt de lezer zo onder de wet gesteld: Wees een man. Hoe ver staat dit alles af van het leven uit geloof in Christus dat de Bijbel ons als een genade voorhoudt.

50., Je bent nieuwsgierig en je bent een uithoorder, een snuffelaar en een gluurder. Schaam je je niet dat je, tot in je gebreken, zo weinig mannelijk bent? Wees een kerel".

54. „In het woordenboek van allen die geen zin hebben om te vechten - gemakzuchtigen, sluwerds en lafaards - staat dat men inschikkelijk moet kunnen zijn… want ze hebben zich reeds bij voorbaat gewonnen gegeven". 55. „Man, wees niet zo naief".

KOMMENTAAR: Man, man, ik betreur haar die ooit jouw vrouw zou worden, want vanuit je superieure mannelijkheid kun je alleen maar minachtend op haar neerzien. En in elk geval is De Weg een uitstekend handboek voor iemand die graag een groot-inquisiteur wil worden, de vechtjassen, die geen enkele inschikkelijkheid, geen enkele liefde, toelaten, omdat dit niet mannelijk genoeg zou zijn.

Gehoorzaamheid

Van de ene kant wordt de lezer opgeroepen om een man te worden. De bovenstaande citaten zijn alle genomen uit het eerste hoofdstuk dat tot titel heeft „karakter". Daarnaast echter besteed Escriva ook een heel hoofdstuk aan de gehoorzaamheid. We citeren daaruit:

617. „Gehoorzaam als een werktuig in de hand van de kunstenaar, dat niet bij de vraag blijft stilstaan, waarom het dit of dat moet doen. Jullie kunnen er zeker van zijn dat men jullie nooit iets zal opdragen dat niet goed zou zijn of niet helemaal ter ere Gods". KOMMENTAAR: dit is de reinste cadavergehoorzaamheid, Befehl ist Befehl.

620. „Als je geen vrede vindt in de gehoorzaamheid, dan is dat omdat je hoogmoedig bent". KOMMENTAAR: helaas wordt dit argument ook door protestantse kerkleiders gebruikt tegenover iemand die meent dat sommige kerkelijke bepalingen in strijd zijn met de vrijheid der kinderen Gods zoals de Bijbel die leert. Ook reformatorische christenen eisen dan een blinde onderwerping met een beroep op de nederigheid en op de protestantse traditie, die men in dat geval van gelijk gezag beschouwt als de Schrift.

625., Jouw gehoorzaamheid verdient die naam niet, als je niet bereidt bent je eigen werk - al is het nog zo boeiend - op te geven, wanneer je meerdere het zo beschikt". KOMMENTAAR: helaas moet ik zeggen dat ik ook die opvatting in sommige protestantse kringen tegen ben gekomen. Een direkteur mag volgens hen zonder enige opgaaf van reden zijn ondergeschikten zo maar een ander werk opdragen. Ik meen echter dat dit in strijd is met wat Christus heeft gezegd: „Eén is uw Meester, (namelijk) Christus; en gij zijt allen broeders" (Mt. 23:18). Natuurlijk moeten er gezagsverhoudingen zijn; ook dat leert de Bijbel; maar die gezagsverhoudingen moeten uitgeoefend worden in liefde en met respekt voor de menselijke persoon.

Direkt onder de paus.

In „Het zwaard over de herder" heb ik drie bladzijden besteed aan Opus Dei en o.a. uit de Statuten geciteerd: „Van degenen die lid willen worden van het Instituut, wordt geëist dat zij een gelofte van gehoorzaamheid afleggen. Op grond van die gelofte belijden alle leden een in alle opzichten volkomen gehoorzaamheid aan de Generale Overste en aan hun onmiddellijke oversten. En de Generale Overste die door allen erkend en vereerd wordt als Vader, beschikt vrij over hen voor de verwezenlijking van de doeleinden van het Instituut" (p. 67).

Deze Generale Overste heeft thans de positie gekregen van de persoonlijke prelatuur. Dat is een besluit van deze paus, afgekondigd in een „Verklaring" van 2 3 augustus. Daardoor heeft de paus een meer direkte greep op dit machtige instrument. Daardoor is ook het aanzien van Opus Dei en de vrijheid t.o.v. de bisschoppen zeer toegenomen. In het dokument wordt Opus Dei zeer geroemd o.a. vanwege zijn „doctrine, discipline en apostolische kracht".

Spaanse furie naar Nederland

Nadat Nederland zich in de tachtigjarige oorlog had vrijgevochten van de Spaanse tyrannie, wordt thans een Spanjaard van Opus Dei, nl. dr. Pedro Silva door mgr. Gijsen naar Nederland geroepen om dienst te doen als pastor van de studenten in Maastricht. Bllijft het bij deze éne of wordt Nederland straks een prooi voor een ware Spaanse furie?

De Tijd van 1 okt. 1982 besteedde een artikel aan dit griezelige gebeuren. We citeren daaruit:

Uit het Madrileense dagblad „El Pais" weten we dat Opus Dei althans in 1979 72.375 leden in 87 landen telde, betrokken is bij de leiding van of aanzienlijke invloed heeft in 497 universiteiten en hogescholen, en betrekkingen onderhoudt met 694 dagbladen en tijdschriften, 52 radio- en televisiestations, 12 organisaties voor de distributie en produktie van films en 38 nieuwsagentschappen. Voor een paus die blijkbaar zijn wereldkerk wil herstructureren tot een solide, beheersbare eenheid, is zo'n instrument natuurlijk een geschenk uit de hemel".

„De top van deze „lekenorganisatie" wordt gevormd door omstreeks 1500 priesters". „De Vader (= de stichter Escriva) sprak graag van zijn organisatie als „het lichaam van Christus". „Opus Dei telt in Nederland ongeveer 250 leden. Daaronder zouden zich een aantal toplui uit de zakenwereld bevinden, met name in Twente. Naar goed Opus Dei-gebruik zijn deze gegevens niet verifieerbaar". Opus Dei wordt ook wel „octopus Dei" genoemd vanwege de vele vangarmen waarover het beschikt; of ook wel „De Heilige Maffia" vanwege zijn geheimzinnige karakter.

De bijzondere liefde van deze paus voor Opus Dei blijkt o.a. ook uit het feit dat hij op 8 november 26 leden van Opus Dei persoonlijk tot priester gewijd heeft tijdens zijn verblijf in Spanje.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen