Een mensonterende zelfbeschuldiging

Onder de titel „Kritiek en zelfbeschuldiging" lazen wij het volgende in De Nieuwe Linie van 8 aug.:

„Deze week heeft het Katholiek Nederlands Persbureau een bericht doorgegeven over de priester Mare Oraison, die op 28 juli een mededeling in het Parijse dagblad „Le Monde" liet afdrukken, waarin hij zijn spijt betuigt over de kritiek die hij op 11 juli in dezelfde krant had geleverd op de werkwijze van het Heilig Officie. In „de Volkskrant" werd een commentaar gepubliceerd onder de kop „Murw gemaakt". In dit commentaar wordt Oraison een vermaarde en integere priester genoemd die, na jarenlange moeilijkheden met de curie, zijn ervaringen in een kranteartikel heeft samengevat. „Oraison heeft zich onderworpen en wel met een woordkeus, die doet denken aan de zelfbeschuldigingen van door oom munistische heersers veroordeelden. Het is een belediging voor de vrije mens, wanneer zo'n verklaring als voldoende wordt geaccepteerd. Aan murw gemaakte christenen heeft de Kerk geen behoefte", aldus de Volkskrant. Wij drukken hierbij de volledige tekst van het artikel uit „Le Monde" in vertaling af. alsmede de spijtbetuiging van 28 juli. ten dienste van de lezers die zich uit de eerste hand een oordeel willen vormen over de uitspraken en woordkeus van de Franse auteur. Mare Oraison studeerde in Parijs medicijnen en psychiatrie; na afloop van zijn studies besloot hij priester te worden. Zijn belangrijkste boek (en proefschrift) heet: „Vie chrÉtienne et problèmes de la sexualitÉ"."

De kern van de uiteenzetting van Oraison in Le Monde van 11 juli bestaat uit een beschrijving van zijn ervaringen met het H. Office (voorzitter kard. Ottaviani). Hij wil daarmee de uitspraak van kardinaal Frings op het concilie bevestigen, die gezegd heeft, dat de methoden die het H. „schandaal" zijn.

Oraison noemt twee van zijn ervaringen.

„Voor de kuisheid: schrik, spaghetti en bonen"

„In 1952 had ik mijn theologisch proefschrift dat met de hoogst mogelijke onderscheiding door de commissie van de theologische faculteit van Parijs was geaccepteerd, uitgegeven. In dit werk werden de gegevens van de moderne wetenschap over seksualiteit vergeleken met wat er vanuit christelijk oogpunt over dit onderwerp gezegd kan worden. Het voornaamste uitgangspunt in wetenschappelijk opzicht was daarbij duidelijk de psychologie in het perspectief van de freudiaanse ontdekkingen.

Toen ik me in 1953 in Rome bevond bij gelegenheid van een internationaal congres, werd ik op het Heilig Officie ontboden. Ik werd door twee kardinalen ontvangen, van wie ik slechts de naam kende: kardinaal Pizzardo en kardinaal Ottaviani. De eerste verklaarde me dat mijn boek „hun levensgewoonten veranderde"; dat voor de totstandkoming van de kuisheid slechts van belang waren een soliede voeding en vrees voor de zonde. Twee keer herhaalde hij: „Voor de kuisheid: schrik, spaghetti en bonen". Ik sta op mijn erewoord in voor de letterlijke weergave van deze woorden. Kardinaal Ottaviani zei dat mijn boek op de Index was geplaatst, maar dat het besluit niet zou worden gepubliceerd omdat ik me onderworpen betoonde en bereid was om dwalingen te corrigeren — welke dwalingen, werd overigens niet toegelicht. Ik had hierop niets te zeggen en heb dan ook niets gezegd.

Ongeveer een jaar later hoorde ik dat de plaatsing op de Index openbaar bekend was geworden; ik hoorde het door de telefoon van iemand in de provincie die de krant eerder had gelezen dan ik. Ik belde terstond de aartsbisschop van Parijs op aan wie ik het nieuws meldde, dat hem nog niet bekend was."

Veroordeling... zonder opgaaf van reden, zonder gelegenheid tot verdediging

De tweede keer betreft niet een boek maar mijn persoonlijke werkkring. Sinds mei 1953 heb ik op verzoek van oversten en bisschoppen jaarlijks seminaries bezocht als medisch-psychologisch raadsman. De opzet was, adviezen te geven aan leiders en seminaristen om psychologische moeilijkheden bij seminaristen te onderkennen en op te lossen, moeilijkheden waarvan de aard een belemmering konden zijn voor het priesterschap, of die een tijdelijk probleem vormden. Zeer regelmatig bezocht ik zes instellingen. Jaarlijks kwam er meer lijn in dit werk, werd de samenwerking efficiënter en de resultaten duidelijker.

Plotseling, in de zomer van 1958, ontving ik een brief uit Rome, mij doorgegeven door mijn bisschop, waarin mij zonder meer ert zonder uitleg iedere verdere activiteit op dit terrein werd verboden. Ik heb nooit precies kunnen achterhalen wat precies de aanleiding voor dit besluit is geweest. Wel kwam ik spoedig te weten dat oversten noch directeuren van de seminaries, evenmin als de betreffende bisschoppen, waren geraadpleegd. Men verbood mij een werk, zonder op de hoogte te zijn met de aard van dat werk, of het nuttig was of schadelijk, en zonder advies te vragen aan hen die mij van dichtbij kenden.

Slechts twee feiten, temidden van vele andere......

Dit zijn, temidden van andere, twee concrete feiten. Sommige grote schrijvers, naar wie op het ogenblik op het concilie aandachtig geluisterd wordt, hebben nog heel andere dingen ondervonden.

De uitspraak over de spaghetti is NIET van de H. Geest

„Kardinaal Ottaviani heeft op het concilie verklaard dat kritiek op de werkwijze van het H. Officie een aanval betekent op de paus. (..)

Toen Kardinaal Pizzardo mij zijn allesomvattende uitspraak deed over de spaghetti, rees de vraag wie aan het woord was. Het leek mij duidelijk dat het niet ging om een openbaring van de Heilige Geest.(. .) Het was evenmin een verklaring van de paus (. .). Het was dus alleen de kardinaal die sprak; maar de uitspraak werd gedaan op zulk een toon van leergezag zonder tegenspraak, dat ik haar zonder twijfel diende op te vatten als de onweerlegbare mening van het H. Officie. Daar zat ik mee in. Ik kon deze lapidaire zin eenvoudi

De zelfbeschuldiging van Oraison in Le Monde van 28 juli 1964

Als gevolg van de publikatie in „Le Monde" van 11 juni 1964, van een artikel getiteld „hoe het Heilig Office werkt", heb ik eerst een officiële berisping van het secretariaat van het episcopaat, en vervolgens een canonisch monitum ontvangen van de zijde van de Hoogste Congregatie van het Heilig Officie.

Beïnvloed door de hevige kritiek, die ik talrijke mij bekende personen — bisschoppen, priesters en religieuzen — jarenlang mondeling heb horen uiten op deze geheiligde instelling, misleid door de, zij het serene, interventie van Z. Em. kardinaal Frings op de tweede zitting van het concilie, heb ik de verwatenheid gehad om vanuit dit oogpunt de enkele gebeurtenissen die mij betroffen, te beoordelen.

Ik heb er bitter spijt over, dat ik, eenvoudig priester en zonder opdracht heb gedurfd in het openbaar en bij geschrifte kritiek van dergelijke aard uit te spreken tegen een zo hoge en machtige instelling als de Hoogste Congregatie van het Heilig Officie.

Ik onderga de gevolgen van mijn schuldige dwaling zonder tegenspraak en in volkomen onderwerping. Dit biedt me de gelegenheid om vooral degenen die mij kennen te verklaren dat ik behoor en tot aan mijn dood wil behoren tot de Kerk van Christus, verenigd rond de historische opvolgers van Petrus en de apostelen.

De vernedering van de intellektueel

Dostojevsky, wellicht de grootste romanschrijver aller tijden, was gearresteerd vanwege deelname aan revolutionaire aktiviteit. Op 22 september werd hij met de andere gevangenen 's morgens weggevoerd. Zij dachten naar het gerechtshof om hun vonnis te horen. Maar toen zij uit de donkere wagen stapten, kregen ze bevel een schavot te bestijgen. „De soldaten legden aan, men wachtte nog slechts op het Éne woordje „Pli" (vuur) .... toen een koerier met een witte doek zwaaide.... de terechtstelling werd „afgelast". „Het geheel was een duivelse komedie, in scène gezet om de „samenzweerders" tot doodsangst te brengen en tevens de grenzeloze genade van de heerser te demonstreren". (Dr. EJnar Thomassen, „Dostojevsky", uitg. Holland uitg. A'dam, 1946, p. 73. De doodstraf werd gewijzigd in 8 jaar dwangarbeid in Siberië.

Sindsdien heeft Dostojevsky nooit meer het gezag van de Czaar aangevallen, maar is een vurige bestrijder geworden van het opkomende nihilisme.

Aan dit voorval moest ik denken bij het lezen van het geval Oraison. Velen zullen zich afvragen: Hoe is het toch mogelijk, dat zulk een intellektueel als Oraison, die niet alleen theoloog, maar ook arts en psychiater was, die een proefschrift schreef dat de hoogste onderscheiding kreeg, ..hoe is het mogelijk dat zulk een intellektueel zo in zijn schulp kruipt en zulk een mensonterende zelfbeschuldiging publiceert.

Ons antwoord: Ook een intellektueel is een mens met een gevoelsleven, vaak een heel diep gevoelsleven, dat wanneer het goed bespeeld wordt, in staat is om zijn scherpste denken omver te werpen. "We zagen dat in het geval van Dostojevsky.

Rome echter kan haar onderdanen bedreigen met de eeuwige dood in de hel, wanneer men zich niet aan haar bevelen wil onderwerpen.

Voor hen die in het protestantisme geboren zijn, zal het wel niet mogelijk zijn om zich in te denken in de ontzettende macht van Rome op het gevoelsleven van haar leden via de dreiging met doodzonde en hel.

Telkens weer speelt Rome het klaar om bijzonder begaafde priesters en professoren, die niet precies willen napraten wat het H. Officie wil, te breken.

En het is tegen dit verschrikkelijke roomse stelsel, dat ik mijn boek schreef: „Moeder, ik klaag u aan", een boek dat dan ook door meerdere protestanten niet begrepen werd.

Pater Henri de Greeve

Jarenlang was pater Henri de Greeve een radiospreker die ook bij protestanten geliefd was. Plotseling verdween hij van het radiotoneel en keerde er nooit meer terug.

Sinds enkele jaren sdhrijft hij weer in een volkomen tamme rubriek van De Linie, waar hij giften verzamelt voor charitatieve doeleinden.

Op 4 aug. 1959 schreef hij in deze rubriek een artikel, getiteld: „Verbeter de wereld, begin met jezelf". Naar aanleiding van een etherforum over dit onderwerp had hij een hele pak brieven gekregen. En dat „rakelde weer een kwestie op, die me destijds in de vorm van een omvangrijk rapport een aanklacht bezorgde bij de geestelijke overheid, waarin ik beschuldigd werd van communisme, rationalisme, indifferentisme, protestantisme. De aartsbisschop mgr. De Jong, de Dominicaanse professoren Kreling en Kort, de Franciscaan pater Bonaventura Kruitwagen kwamen er toen aan te pas om de Bond Zonder Naam te redden van de ondergang. Men vreesde zelfs een veroordeling door.... Rome". Hij eindigt het artikel aldus: „Bij deze begraaf ik, na al de narigheid en het verdriet, die deze oude koe heeft veroorzaakt, haar voor goed in de sloot".

Pater Kreykamp

Bij het weekblad De Bazuin is de leiding overgegaan van pater Kreykamp, die gedurende 16 jaar hoofdredakteur was, naar pater Tepe.

De Nieuwe Linie schrijft hierover:

„Men behoeft geen insider te zijn, slechts lezer, om te vermoeden dat een en ander niet zonder slag of (bazuin)-stoot in zijn werk is gegaan." „Het feitf dat De Bazuin de laatste jaren onder zeer indringende censuur, die oms zelfs vóór-censuur was, werd geplaatst, alsook de algemene impasse in de discussies over veel onderwerpen, roofden kennelijk de redaktie de haar in het verleden 7.0 typerende frisheid en creativiteit".

Protestants curialisme

Wanneer ik dergelijke berichten lees, dan kan ik zo dankbaar zijn dat ik aan de greep van dit harde stelsel ontkomen ben door mijn overgang naar de reformatie en doordat ik leef in een vrij land. (Het is uit het voorafgaande wel volkomen duidelijk dat de Curiemannen zoals kard. Ottaviani wel erg graag overal een roomse koning of koningin zouden hebben, die zou moeten zweren in de r.k. kroningsrite, dat ze de r.k. kerk met het zwaard zouden beschermen).

Ons aller antwoord

Helaas zijn er ook in het Nederlandse protestantisme dergelijke curialistische tendenzen te bespeuren Wij schreven hier reeds eerder over. Dergelijke curialistische lioogmogendheden zouden niets liever hebben dan dat een blad als het onze getroffen wordt door een synodale veroordeling Ook in de afgelopen maand hadden we weer een aanval van die kant te verduren.

Maar ons aller antwoord bestaat niet in het voeren van polimiek met deze op hiërarchische macht beluste mannen, maar in de daad:

MET RASSE SCHREDEN — NAAR DE 25.000 LEDEN !

Nederlandse ex-priester,

leeftijd 47 jaar, zoekt passende werkkring, liefst in het onderwijs; heeft kandidaatsdiploma scheikundige wetenschappen van de universiteit van Leuven; heeft jaren in het onderwijs gestaan, eerst aan een H.B.S. in Leuven, later aan een H.B.S, in Nederland. Spreekt vloeiend Frans en beheerst enigszins het Duits en het Engels. Inlichtingen bij Ds. H. J. Hegger te Velp (Gld.)

DE WARTBURG WEER VOL

Deze zomer namen meerdere ex-priesters hun intrek in De Wartburg, n.l. twee Spanjaarden, een Argentijn, een Yougoslaaf, een Belg en een Nederlander. De zeven kinderen van ds Hegger zijn zodoende weer teruggedrongen naar twee slaapkamers. Wij verwachten binnenkort nog een Nederlander en twee Spanjaarden. In verband daarmee zouden wij aan onze abonnees willen vragen, wie bereid is om, wanneer er geen plaats meer is in De Wartburg, voor enkele weken aan een ex-priester herbergzaamheid te verlenen. Voor drie jaar terug hebben we dat ook eens gevraagd en kregen toen verschillende aanbiedingen. Maar ons kaartsysteem was toen verre van perfekt en zodoende kunnen we die aanbiedingen niet meer terugvinden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen