De ontdekkingsreis van ds. H.J. Hegger

Zijn oog is niet verdoft en zijn kracht niet vergaan. Enthousiast verhaalt ds. Hegger over de e-mail die hij deze morgen ontving, van een Poolse ex-priester die momenteel theologie studeert in Brazilië. Een van de velen in binnen- en buitenland met wie de oprichter van IRS contact onderhoudt.

Tussen de bedrijven door schrijft hij zijn boeken. Er staan er alweer vier op stapel. Op de vraag hoeveel er reeds gepubliceerd zijn, antwoordt hij met gulle lach: "Sinds kort weet ik dat: zevenentwintig. Door de levensgeschiedenis van David ben ik beducht voor tellen, maar pas dacht ik: De Heere zal het toch wel goed vinden als ik voor mezelf op een rij zet wat ik geschreven heb".

Grote bekendheid verwierf hij door 'Mijn weg naar het licht' en 'Moeder, ik klaag u aan', waarin hij in bewogen bewoordingen zijn uitleiding uit de Rooms-Katholieke Kerk en zijn theologische bezwaren tegen Rome uitte. Dezelfde felheid kenmerkte hem in de eerste tientallen jaren van zijn arbeid voor Stichting In de Rechte Straat. In de achterliggende jaren werd de toon milder en klinkt in zijn geschriften zelfs sympathie voor Rome door.

Toch ontkent ds. Hegger dat hij wezenlijk van gedachten is veranderd. "Aan m'n broeder in Brazilië heb ik geschreven: "De polemische methode die ik vroeger hanteerde, moeten jullie handhaven". Maar in Europa doet polemiek het niet meer. Heel veel rooms-katholieken geloven niet meer in de paus en de onbevlekte ontvangenis van Maria. Wat heeft het dan voor zin om hen aan te tonen dat hun kerk dwaalt? Volgens professor Rutten onderschrijft nog maar vier procent van de rooms-katholieken in Nederland de oude roomse waarheden. Ook van het geweldige superioriteitsgevoel ten opzichte van het protestantisme is in Europa weinig over. De leer is niet veranderd, het stelsel is niet veranderd, maar de rooms-katholieke mens is wel veranderd. We zullen nu in de eerste plaats moeten getuigen".

Dieptepsychologie

De voormalige priester erkent dat hij ook zelf een innerlijke verandering doormaakte. Geleidelijk aan wist hij zich te ontdoen van de frustraties over een dominante vader, die voor hem het autoritaire karakter van de Rooms-Katholieke Kerk symboliseerde. "Gedurende zestig jaar heb ik zo'n twee uur per dag aan zelfontleding gedaan. Anderen zal ik dat nooit aanbevelen, maar ik heb me daardoor kunnen bevrijden van allerlei psychische complexen in mijn onderbewustzijn. Het polemische had deels een psychologische achtergrond. Er wordt veel te weinig aandacht besteed aan de invloed van de psyche op het geloof.

In een van mijn nieuwe boeken sluit ik aan bij wat professor Graafland heeft gezegd, dat de gereformeerde theologie een eeuw lang heeft stilgestaan. Daar ben ik het helemaal mee eens. Het is alleen jammer dat hij het niet concreet maakt. Ik heb dat wel geprobeerd. De gereformeerden hebben veel te weinig aandacht besteed aan het spreken van God in de geschiedenis en aan de betekenis van de dieptepsychologie. Die kan ons helpen een verdiept zondebesef te krijgen. De dieptepsychologie bevestigt wat de Bijbel ons leert, dat in de mens alles ten diepste draait om het eigen ik. We zijn totaal verdorven, door en door corrupt. Dit wordt onder ons wel beleden, maar het blijft meestal bij woorden. Dat veroorzaakt de eindeloze verdeeldheid, zelfs tussen mensen die dezelfde Formulieren van Enigheid onderschrijven. Vaak denk ik: "Kijk toch eens in jezelf". Wie niet verbonden is aan de levende God, maar slechts ideeën heeft over God en Christus, ligt bloot voor religieus fanatisme. Nodig is dat we ons steeds weer laten vernieuwen door het Woord. Wij verstarren zo gemakkelijk, maar het Woord is levend. Daarin spreekt de levende God tot mij".

Vervloeking

Bij al het graven in zijn innerlijk bleef het rustpunt voor ds. Hegger buiten zichzelf liggen. "In de belofte, in dat wat gebeurd is op Golgotha. De geestelijke rust in Christus is onvergankelijk. Die wordt wel aangevochten, maar ik weet dat Hij me vasthoudt. Hij heeft me gegrepen en daarom mag ik Hem aangrijpen, altijd weer". Zijn kerkelijke gang, van rooms-katholiek via gereformeerd en een eigen huisgemeente naar Nederlands hervormd, wil de ex-priester niet psychologisch verklaard zien.

"Tenzij je het verbindt aan het consequente in mijn karakter. Toen ik in Brazilië de Rooms-Katholieke Kerk had verlaten, kwam ik in contact met een gereformeerde familie. Die gaf mij de Drie Formulieren van Enigheid. Ze fascineerden me vanaf het begin. Ik heb altijd beseft dat mijn eigen werken in het niet zinken voor de heilige God.

Mijn verlaten van de Gereformeerde Kerken, dertig jaar later, was niets anders dan het serieus nemen van de door deze kerk zelf geformuleerde kenmerken van de ware kerk. Ik wist alleen niet waar ik naartoe moest. Duidelijk was dat de Bijbel spreekt over huisgemeenten. "De gemeente ten huize van…" Pas toen ik meer zicht kreeg op Gods verbond kreeg ik ook weer oog voor de kerk als instituut. God scheidde het rijk in tien en twee stammen, maar Jeruzalem moest het ene religieuze centrum blijven. De apostelen bleven de synagogen bezoeken, ondanks het feit dat veel leiders puur vrijzinnig waren. De Joodse christenen hebben de synagoge pas verlaten toen Gamaliël de tweede in de liturgie van de synagoge een vervloeking van "de Nazarener" invoerde. Toen konden ze er niet langer blijven".

Roomse trekken

Voor de oprichter van IRS ligt hier een duidelijke parallel met de Reformatie. "Luther heeft de Rooms Katholieke Kerk pas verlaten toen hij er door Trente uit werd gevloekt. We kunnen niet terug naar Rome zolang die vervloekingen gehandhaafd blijven. Als ze worden teruggenomen, is er geen belemmering meer".

Tegelijk wil ds. Hegger een duidelijk onderscheid maken tussen de kerk als instituut en de gemeente van Christus. "Ik ben het er absoluut niet mee eens als een predikant zijn gemeente aanspreekt als "lichaam van Christus". De Samen-op-Wegkerken van Velp tellen zeker 5000 leden. Als er vijftig onder zijn die Christus persoonlijk kennen, ben ik blij. Een lichaam dat voor 99 procent uit dode ledematen bestaat, is volgens mij eerder een lijk dan een lichaam. Ik ben overtuigd van de verbondstrouw van God, maar de zegen daarvan raakt alleen hen die Christus persoonlijk kennen". Aan het instituut en aan de ambten wordt volgens ds. Hegger ook in reformatorische kring een te grote plaats toegekend. "De verering van de dominee heeft roomse trekken. Die man is toch eigenlijk ook een gewijde. In Handelingen 20 staat van de ouderlingen dat ze door de Heilige Geest tot opzieners zijn gesteld. Toch worden ze bij ons niet met handoplegging bevestigd. Dat gebeurt alleen met die ene, die we dominee zijn gaan noemen. Beste broeder, waar halen we dat vandaan? En waar halen we het vandaan dat alleen die man de tekenen van brood en wijn mag uitdelen? Christus zegt: "Waar twee of drie in Mijn naam vergaderd zijn, ben Ik in het midden". Wie durft Christus te verbieden dat Hij Zijn aanwezigheid onder hen toont in de tekenen van brood en wijn, en dat die door een van hen worden uitgereikt? Het avondmaal is een maaltijd! Je hebt bij een maaltijd toch geen voorzitter? Het "sola scriptura" zou ook in protestantse kring meer gepraktiseerd moeten worden".

Religieus gevoel

Ondanks alle paapse trekken die hij in de reformatorische kerken ging ontdekken, weet ds. Hegger er zich nog steeds thuis. "Met de grondontdekking van de Reformatie ben ik het volkomen eens. God is met ons door Christus, door niets of niemand anders. Ik betreur het wel dat een andere bijbelse waarheid door de Reformatie op de achtergrond is geraakt. God is ook in ons, door Christus. Dat is bij de grote roomskatholieke gelovigen veel meer uit de verf gekomen. Het ootmoedig wegzinken voor God en zich geborgen weten in Hem. De nadere reformatoren hebben dat weer gezien. Die hebben veel geciteerd van vrome roomskatholieken. Daarin gingen ze soms verder dan ik. Bernard van Clairvaux, die door veel nadere reformatoren is geciteerd, was een overtuigde Mariavereerder.

Met de bevindelijke kringen heb ik me, vanwege mijn diepe zondebesef, vanaf de eerste ontmoeting verbonden gevoeld. Toen ik nog tot de Gereformeerde Kerken behoorde, vroeg ik me vaak af: "Is dat zondebesef van jou niet een restant van de rooms-katholieke zuurdesem?" Tot ik een lezing moest houden voor jeugd van de Gereformeerde Gemeenten. In de pauze sprak ik met ds. Huisman. Die broeder had exact hetzelfde als ik. Ook zo'n besef van verlorenheid, onwaardigheid, niets betekenen voor God. Het had dus niets met mijn roomse achtergrond te maken. Schuldbesef is volkomen bijbels. Waarom heb je een Zaligmaker nodig, als het met ons wel meevalt?" De predikant uit Velp wil wel een duidelijk onderscheid maken tussen een bijbels doorleven van zonde en genade en religieus gevoel. "We worden niet behouden door religieus gevoel, maar door geloof. Het grote gevaar is dat die twee worden verwisseld. Dan heb je de mens weer in het middelpunt en worden de werken weer geïntroduceerd. Geloof is gekeerd naar Iemand buiten je. Geloven is de kruisiging van je eigen ik, van je gevoelens en je verstand, om alleen te zien op Christus, alleen op Hem te bouwen".

Herkenning

Hoewel het al bijna 55 jaar geleden is dat hij de Rooms-Katholieke Kerk verliet, behield de ex-priester een gevoel van verbondenheid met de rooms-katholieke medemens. "Zoals Paulus zich verbonden bleef voelen met zijn volk. Je bent ertussen opgegroeid, de Heere heeft je daar geplaatst. Een rooms-katholiek verleden zet een stempel voor het leven. Ik heb ook een eigen taal behouden. De tale Kanaans kan ik niet spreken, dat wil ik ook niet. Ik wil mezelf blijven. Jood met de Joden, Griek met de Grieken, rooms-katholiek met de rooms-katholieken".

Zijn onafhankelijke opstelling riep in reformatorische kring meer dan eens vragen op, soms zelf scherpe kritiek. Toch ging ds. Hegger zich nooit een kerkelijke paria voelen. "Ik heb de indruk dat men altijd heeft beseft: "Die kerel meent wat hij zegt". Ook al was ik door mijn achtergrond en taalgebruik ietwat een buitenbeentje, door de echte vromen onder de bevindelijke gereformeerden heb ik me altijd geaccepteerd gevoeld. Bij hen proef ik dezelfde verbrokenheid voor Gods aangezicht, en dezelfde vreugde in de Heere. Ze durven die alleen niet zo goed uit te spreken, want dan ben je verdacht. Daar ben ik wat gemakkelijker in. Als je mag weten verlost te zijn van al je zonde en ellende, dan kun je toch de hele dag zingen? Daarin speelt ook karakter een rol. Ik ben optimist tot in de kist, al raak je soms gedeprimeerd door de rotheid in de wereld. Als ik naar het Journaal kijk, dreig ik wel eens pessimistisch te worden, maar dan vlucht ik meteen tot de Heere".

Grote Generaal

Ook binnen de Rooms-Katholieke Kerk ontmoet de ex-priester nog altijd mensen met wie hij de belijdenis van het "sola gratia" deelt.

"Onlangs ben ik bij een oude kloosterzuster in Breda geweest, die echt op genade alleen bouwt. Met zo iemand ervaar ik de eenheid in de levende Christus. Ze heeft jaren op zichzelf in Arnhem gewoond en is al twintig jaar geabonneerd op 'In de Rechte Straat'. Nu ze weer in het moederhuis woont, probeert ze haar medezusters te wijzen op de genade in Christus, maar dat komt niet over. "Ze leven helemaal in Maria, als in een mist, en daarom zien ze Christus niet", vertelde ze me. Het ging me door merg en been. Die nonnen hebben liefde, huwelijk en moederschap prijsgegeven, en ze zitten vast aan een idool.

Ik zal zo'n zuster niet adviseren de Rooms-Katholieke Kerk te verlaten. Je moet eerbied hebben voor de leiding van de Heere. Christus is de grote Generaal, die het hele slagveld overziet. Als Hij meent dat die strijder daar moet blijven zitten, wie ben ik dan om haar weg te roepen? Ze weet hoe ik over de Rooms-Katholieke Kerk denk, maar ik wil niet in de rechten van de Heere Jezus treden. Hij is het Hoofd van de gemeente, niet ik. Anders is het als mensen me op de man af mijn mening vragen. Dan heb ik altijd gezegd: "Hoe kun je in zo'n kerk blijven?""

Geroepen

Hoewel hij formeel niet meer bij het werk van In de Rechte Straat is betrokken, voelt ds. Hegger zich nog altijd nauw aan de stichting verbonden. Zonder dat hij het gevoel heeft mee te moeten besturen. "Er zijn nu anderen door God tot die taak geroepen. Ik wil hen niet voor de voeten lopen. Wel stel ik het op prijs dat ze me weer vragen bijdragen te schrijven voor het blad van IRS. Niet om mijn persoon, maar omdat ik heel existentieel door zowel de rooms-katholieke als de reformatorische theologie heen ben gekropen".

De meeste tijd besteedt de predikant uit Velp momenteel aan het schrijven van nieuwe boeken. Over zelfontleding, over religieus gevoel, over de opdracht tot zelfvernieuwing door het Woord. Of ze ooit zullen worden uitgegeven, betwijfelt hij. "Daar maak ik me ook niet druk om. Als het niet de wil van de Heere is dat ze gepubliceerd worden, leg ik me daarbij neer. Misschien gebeurt het na mijn dood. Ik denk vaak aan mijn dood. Wat moet het heerlijk zijn om in de armen van Christus weg te zinken. Het is nu al zo heerlijk om met Hem te leven en te praten. Zijn vergevende liefde kan zo innig op me af komen. Wat dat betreft zal het in de hemel niet wezenlijk anders zijn. Ik voel me geweldig aangesproken door de kloosterzuster Elizabeth van de Drie-eenheid. Die heeft geschreven: "Vergeet toch niet dat wij de hemel met ons meedragen. Christus zegt: Indien iemand Mij liefheeft, Wij zullen tot hem inkomen en bij hem wonen". De drie-enige God woont dus in ons. Dat is mijn grote bezwaar tegen de Maranatha-beweging, die altijd maar bezig is met de toekomst. Dan denk ik: "Beste mensen, geniet nú toch van Hem". Dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen. Dat begint al op deze aarde".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen