Gij zijt Petros

ANTWOORD VAN PATER SCHOFFELMEER:

In het oktobernummer van uw blad hebt u tegen mijn opvatting van de woorden: „Al wat gij op aarde zult binden......" in Matth. 16:19 te berde gebracht, dat dezelfde woorden voorkomen in Matth. 18. In beide gevallen moeten ze, zo meent u, het zelfde betekenen, dus is het onmogelijk, dat in Matth. 16 aan Petrus alleen 'n recht gegeven wordt, dat niet toekomt aan anderen.

Verschillende betekenissen

Mijn antwoord hierop is dit. De onderhavige woorden hebben op beide plaatsen een verschillende betekenis. Het komt voor — het is bijna overbodig dit op te merken —, dat één woord meerdere betekenissen heeft. Hetzelfde is het geval met het begrippenpaar binden-ontbinden. Voordat ik hierover uitweid, eerst het volgende. De toehoorders van Jezus moesten de woorden, die Hij sprak, noodzakelijk opvatten volgens de betekenis, welke ze in die dagen hadden, tenzij natuurlijk uit de samenhang duidelijk was, dat de Heiland ze in een andere zin bedoelde. De combinatie binden-ontbinden komt bij mijn weten in de Bijbel alleen voor op de aangehaalde plaatsen, buiten de Bijbel echter des te meer.

Men vindt deze combinatie meermalen in de rabbijnse literatuur, bij Flavius Josephus en in de geschriften van Qumram.

Rabbi Nechonja

De betekenis, die het vaakst voorkomt, is geoorloofd en ongeoorloofd verklaren. Zo bad rabbi Nechonja vóór hij zijn uitleg van de Schrift verkondigde aan zijn leerlingen: „Dat wij het ontbondene niet mogen binden en het gebondene niet mogen ontbinden". Wanneer een Israëliet van Christus' tijd hoorde van bindenontbinden, was hij meteen geneigd bovenstaande betekenis er aan te hechten. Zoals verreweg de meeste mensen van onze tijd op de vraag wat „ontstellen" is, zullen antwoorden, dat het „schrikken" is.

Geoorloofd verklaren

Wanneer Christus nu tot Petrus zegt in Matth. 16, dat al wat hij op aarde zal binden, ook in de hemel gebonden zal zijn, dan geeft Hij hem datgene waarom rabbi Nechonja rond het jaar 70 bad, nl. dat in de hemel geoorloofd zal worden beschouwd wat Petrus op aarde geoorloofd zal verklaren, en ongeoorloofd wat hij ongeoorloofd zal verklaren. Het is mogelijk dit alles nog verder uit te werken, maar ik meen, dat we het voorlopig hierbij kunnen laten.

Ook elders in de Schrift

Nu moet men uit het feit, dat de combinatie binden-ontbinden met de hierboven daaraan gehechte betekennis verder niet in de Schrift voorkomt, niet afleiden, dat deze betekenis onbijbels is. Beide termen afzonderlijk hebben wel degelijk meermalen dezelfde zin als reeds geschetst. Zo staat er in Hand. 20:22: „En zie, nu reis ik (Paulus) gebonden door de Geest naar Jerusalem", waar in het Grieks hetzelfde werkwoord staat. Men zie verder nog 1 Kor. 7:27 en 39 en Rom. 7:2. En wat ontbinden betreft, in Matth. 5:19 staat: „Wie een van de kleinste dezer geboden ontbindt...... zal zeer klein heten in het Koninkrijk der hemelen" (N.B.G.). Verder nog hiervoor Matth. 5:17 en Joh. 5:18 en 7:23.

De ban

Naast deze meest voorkomende is er nog een andere zin, die minder voorkomt. Deze is voor binden: de ban leggen op, verbannen; voor ontbinden: de ban, de verbanning opheffen. Deze betekenis neemt men alleen aan wanneer de samenhang er toe dwingt, zoals men in de zin „Het orgel is ontsteld" dit werkwoord zal moeten verstaan als onklaar raken, welke betekenis dit woord inderdaad ook een enkele maal heeft.

Straf is niet het laatste woord

Aldus moet men ook binden-ontbinden in Matth. 18 verstaan, omdat de samenhang duidelijk in die richting wijst. In de verzen 15-18 gaat het immers over de handelwijze, die men moet volgen t.o.v. 'n zondaar: hem eerst onder vier ogen terecht wijzen, helpt dat niet, dan hetzelfde doen in tegenwoordigheid van twee getuigen, een stadium verder is, het geval voorleggen aan de gemeenschap, luistert hij ook niet naar de gemeente der gelovigen, dan moet hij als een heiden en tollenaar beschouwd worden, m.a.w. als iemand, die nooit tot de gemeente behoord heeft. En dan volgt in vers 18 zo logisch mogelijk (maar in opzettelijk minder fraai Nederlands): elke ban, die gij zult binden, zal ook in de hemel gebonden zijn. Maar straf is niet het laatste woord: ook elke ban, die gij zult opheffen, zal ook in de hemel opgeheven zijn. M.a.w. gij hebt ook de volmacht de afgedwaalde weer in de gemeente op te nemen.

De eerstgenoemde betekenis van binden-ontbinden geeft hier geen goede zin en verbreekt het verband met het voorgaande, evenals elke andere uitleg van deze woorden.

Uit dit alles volgt dus, dat de termen binden-ontbinden in beide gevallen uiteenlopende betekenissen hebben, waarmee de boven vermelde moeilijkheid van u, naar ik meen, is weggenomen.

Paramaribo

ONS ANTWOOKD:

Het is inderdaad waar, dat de woorden „binden en ontbinden" de beide door Pater S. genoemde betekenissen kunnen hebben.

Het is ook waar, dat de meest gebruikelijke betekenis is: „iets voor geoorloofd of ongeoorloofd verklaren".

Toch ben ik het met prof. dr. F. Büchsel eens, die in „Theologisches Wörterbuch", II, p. 60 zowel bij Matth. 16:19 als bij 18:18 kiest voor de betekenis: „in de ban doen".

Er is slechts één Leraar

Hij haalt daarvoor aan Matth. 23:7-10, waar staat: „..zij willen door de mensen rabbi genoemd worden. Maar gij moet u geen rabbi laten noemen. Gij hebt maar één Meester en gij zijt allen broeders. (—) En laat u ook geen leraar noemen; gij hebt immers maar één leraar, de Christus" (R.K. Vert.).

Dan zou het toch wel zeer vreemd zijn wanneer Jezus te voren Petrus in Matth. 16:19 tot een leraar zou hebben gemaakt met een nog veel sterker leergezag dan aan de rabbi's werd toegeschreven. Dan zou Christus zichzelf volkomen tegenspreken, lijkt mij.

De wet Gods in onze harten

Een andere reden, waarom wij Matth. 16:19 moeilijk kunnen opvatten in de gebruikelijke rabbinistische zin van: „door een leerbeslissing voor geoorloofd of ongeoorloofd verklaren", — is deze: Door Jezus Christus is de wettische opvatting van de wil Gods een voorbije zaak, en daardoor behoort ook de kasuistiek van de rabbi's voorgoed tot het verleden. Bij de kinderen Gods is de wil des Heren in de harten geschreven, d.w.z. zij moeten vanuit hun liefde tot Christus en onder de verlichting van de H. Geest zelf volgens eigen geweten uitmaken wat in konkrete gevallen de Here van hen wil.

Onnauwkeurig woordgebruik van God?

Een zwak punt in het betoog van Pater S. is, naar ik meen, het feit dat hij om de absolute macht van Petrus over de andere apostelen te bewijzen, aan hetzelfde woord twee verschillende betekenissen hecht.

Vanzelfsprekend ben ik het er mee eens, dat het theoretisch mogelijk is, dat in eerizelfde geschrift twee keer kort achter elkaar eenzelfde woord wordt gebezigd in twee verschillende betekenissen.

Maar volgens pater S. wordt in Matth. 16:19 met de woorden „binden en ontbinden" de absolute macht van Petrus over heel de kerk en over alle ambtsdragers in die kerk bedoeld; terwijl dan in Matth. 18:18 met diezelfde woorden een macht zou zijn bedoeld, die wezenlijk ondergeschikt is aan de macht van Petrus. Dat lijkt mij niet erg waarschijnlijk. Dat moet toch, naar ik meen, wel verwarring stichten. Zou God in Zijn Woord zo onnauwkeurig zijn in het woordgebruik, als het gaat over zulk een belangrijk punt?

Diep-ingrijpende macht

Men moet niet vergeten, dat volgens Rome Petrus en de pausen een „absoluut leergezag, een absolute bestuurs- en rechtsmacht" bezitten. Zij hebben daardoor o.a. de macht om te beslissen of een huwelijk van gedoopten geldig is of niet. Zo leven er op dit moment miljoenen gemengd gehuwden op de wereld, die volgens de leer van Rome enkel daarom in konkubinaat leven, omdat ze de wetten van de paus omtrent het gemengde huwelijk niet hebben willen nakomen. Hun huwelijk is dáárdoor alleen ongeldig, dus een zondige, ontuchtige samenleving.

Hoe kan men aan één mens zulk een diep-ingrijpende, absolute macht toeschrijven, terwijl die macht bewezen moet worden uit teksten vol beeldspraak en uit twee kernteksten, waarbij men aan hetzelfde kernwoord twee twee verschillende betekenissen hecht?

De maagdelijke geboorte van Christus

Een rechter vroeg aan een verdachte, die zojuist veroordeeld was wegens brutale diefstal, of hij iets tot zijn verdediging te zeggen had.

„Inderdaad, Edelachtbare", antwoordde de man, „men zou mij niet mogen straffen, omdat de officier van justitie slechts twee getuigen heeft, die mij zagen stelen. Ik kan u vijftig getuigen bezorgen, die mij niet zagen stelen".

Soms wordt een dergelijk dwaas argument ook gebruikt in een poging om de geboorte van Christus uit de maagd Maria in diskrediet te brengen.

In onze tijd wordt een cynische aanval gewaagd tegen de geboorte uit een maagd, waarbij men vooral van dit argument gebruik maakt: Slechts Mattheus en Lukas leren de maagdelijke geboorte van Christus. Al de andere schrijvers van het Nieuwe Testament zwijgen erover.

Uit: Het Levende Woord

ZO DENKT MEN IN ITALIE

....over het Nederlandse r. katholicisme

De tekening hieronder troffen wij aan in „Epoca" van 18 dec. 1966. Ze is vervaardigd door Guido Clericetti. De vertaling van de tekst:

HERODES

Mijn getrouwen, zelfs door de uitmoording van de kinderen van Bethlehem (= de „Onnozele Kinderen") zijn wij er niet in geslaagd om ons te bevrijden van die Messias. Maar we zullen er nu een Hollandse jezuiet bijroepen, en die zal het wel klaarspelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen